پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و از بین رفتن فضای دو قطبی جهانی بسیاری امیدوار بودند که ایالات متحده از این فرصت طلایی برای ایجاد همسویی و همبستگی میان کشورهای جهان جهت رفتن به سمت جهانی عاری از خشونت و صلح و امنیت و مساوات برای همه انسان ها پیش برویم، آرزوی دیرینه کل بشریت.
علیرغم تلاش های عدیده ای که برخی کشورها مانند روسیه و چین و حتی ایران انجام دادند تا در یک فضای متعادل با کشورهای غربی در تعامل همراه باشند و دیگر چیزی به عنوان غرب و شرق یا چند قطبی وجود نداشته باشد، اما متاسفانه زیاده خواهی های سیاسات مداران و لابی های قدرت آمریکا و برخی کشورهای غربی از مثل انگلیس موجب آن شد که همه به این نتیجه برسند که فضای تک قطبی به نفع جهان نیست و باید فضای چند قطبی دوباره برگردد و در این راستا روسیه و ایران و چین پرچمدار این تفکر بودند و هستند.
در واقع میتوان گفت سیاست های دولت بایدن که نا محبوب ترین و خونخوارترین رئیس جمهوری در آمریکا لقب گرفته، موجب آن شد که دیگر کشورهای جهان به فکر بیافتند که برای تامین امنیت ملی و موجودی خود باید با هم همراه شوند.
به همین دلیل هم می باشد که امروزه می بینیم بیش از 65 کشور جهان تقاضای عضویت در گروه بریکس را داده اند.
حتی کشورهایی مانند ترکیه که عضو ناتو نیز می باشد و عملا در زمره کشورهای متحد آمریکا به حساب می آید تقاضای عضویت در بریکس را داده اند.
با شکست مفتضحانه دمکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری و کنگره آمریکا و انتخاب مجدد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری امروزه این بحث توسط ترامپ و هم تیمی هایش مطرح شده که وی میخواهد با ایران و روسیه وارد مذاکره و تعامل شود.
آنهایی که با شگرد کار ترامپ به عنوان یک تاجر آشنایی دارند به خوبی می دانند که وی تلاش خواهد کرد که با روسیه به تنهایی و با ایران به تنهایی و احتمالا با چین هم به تنهایی مذاکرات مجزایی داشته باشد تا بتواند حد اکثر امتیاز را از هر سه اینها بگیرد.
البته بماند که ترامپ چین را علنا تهدید اول برای موجودیت آمریکا می داند و می خواهد با شگرد مذاکره ایران و روسیه را از چین جدا کند تا بعدا بتواند چین را محدود کند.
به هر حال آنچه امروزه بسیار مهم است این می باشد که کشورهایی که چند سالی است تلاش دارند بلوک موسوم به بلوک شرق را تشکیل دهند در صورتی که جدا جدا به مذاکره و توافق با آمریکا بپردازند همه متضرر خواهند شد و منافع همه این کشورها در این است که با هم به عنوان یک بلوک قدرت با طرف مقابل وارد مذاکره شوند.
البته بدیهی است طرف مقابل هم چون می داند با یک بلوک نمی تواند به نتیجه دلخواه خود برسد تلاش خواهد کرد با هر کدام تک تک وارد تعامل شود.
به عنوان مثال می گویم، همه می دانند که آمریکا کد خدای کشورهای غربی است و هیچ کشور اروپایی ای در حد و قواره ای نیست که با نظر آمریکا مخالفت کند اما قطعا وقتی که آمریکا می خواهد با ایران وارد مذاکره شود اصرار خواهد کرد که منافع شرکای اروپایی اش نیز باید تامین شود و به این دلیل آنها را نیز وارد مذاکرات خواهد کرد و اگر ایران به تنهایی در مقابل آنها بنشیند یکی نقش پلیس خوب و دیگری نقش پلیس بد را بازی خواهد کرد، این تجربه را قبلا با آنها داشته ایم، اما در صورتی که ایران روسیه و چین را کنار خود داشته باشد، اینها به عنوان یک بلوک قدرت درمقابل آنها می توانند بایستند.
همین ماجرا می تواند در باره مذاکرات روسیه با طرف های غربی و همچنین چین با طرف های غربی نیز صدق کند.
حتی در این زمینه شاید بتوان از پتانسیل دیگر اعضای گروه بریکس هم استفاده کرد.
در چنین شرایطی به نفع این کشورها است که قبل از ورود به هرگونه مذاکره ای با طرف مقابل با هم هماهنگ باشند تا طرف مقابل آنها را تنها گیر نیاورد.
همچنین امروزه بیش از قبل نیاز بر آن است که ایران و روسیه هرچه سریعتر توافق همکاری های بلند مدت خود را تمدید کنند و ایران تلاش کند توافق همکاری های بلند مدت اش با چین نیز فعال تر شود.