گزارش و تحلیل

روسیه برای برجام از هم پاشیده چکار کند

رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده، می‌خواهد ماه آینده برای نخستین بار در یک سال گذشته به تهران سفر کند تا "به فاصله‌گرفتن" پایان دهد.
Sputnik
به گزارش اسپوتنیک، گروسی اعلام کرده: "به نظر می‌رسد که ما از هم دور می‌شویم. ایران می‌گوید که از غرب مشوق‌هایی دریافت نمی‌کند اما من درک این منطق را بسیار پیچیده می‌دانم زیرا آن‌ها باید با ما همکاری کنند. هرگز نباید مشروط به انگیزه‌های اقتصادی یا دیگر انگیزه‌ها باشد". گروسی قبل از سفر به تهران به مسکو می‌رود تا با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه درباره ایران و خاورمیانه و اوکراین گفت‌وگو کند.
وی گفت: "روسیه نقشی در قبال ایران دارد. این کشور در گذشته به‌عنوان یک طرف برجام ایفای نقش کرده است و در شرایط کنونی که برجام کاملا از هم پاشیده است چیزی باید این خلا را پر کند".
سمیه ماندگار، کارشناس مسائل بین الملل در خصوص این نقش روسیه گفت، این امکان برای روسیه وجود دارد که در احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که به توافق هسته ای ایران نیز معروف است، ایفای نقش کند چون به علی رغم تمام هجمه های بین المللی و فشارهایی که بر این کشور وجود دارد، روسیه یک بازیگر کلیدی در مذاکرات پیرامون برجام بوده و در گذشته حمایت خود را از این توافق اعلام کرده است.
اگرچه روسیه به طور بالقوه می تواند از نفوذ دیپلماتیک خود برای تسهیل گفتگوها و مذاکرات بین طرف های مذاکرات برجام برای دستیابی به توافق جدید یا احیای توافق قبلی استفاده کند، با این حال، احیای برجام مستلزم همکاری و تعهد همه طرف‌های درگیر از جمله ایران، ایالات متحده، چین، فرانسه، آلمان و بریتانیا است و شاید در شرایط فعلی نباید انتظار داشت روسیه به تنهایی نقش احیا کننده برجام را بر عهده داشته باشد.
ماندگار افزود، طبیعتا روسیه این امکان را دارد که با رایزنی های دیپلماتیک همه طرف ها را به میز مذاکره بازگرداند و با پیشنهاد میانجیگری بین ایالات متحده و ایران را برای پر کردن شکاف های موجود و تسهیل مذاکرات ارائه دهد. توجه کنید که ما در برجام سه تا سند داریم شامل سند تعهدات ایران در موضوع هسته‌ای، دیگری سند تعهدات طرف‌های مقابل به ویژه آمریکا در موضوع پایان دادن به تحریم‌های ایران و در نهایت اجرای این تعهدات است. مناقشات روسیه و اوکراین و در نتیجه آن تحریم‌های روسیه زمانی شروع شد که دو کارگروه سندهای اول اسنادشان را کامل کرده و آماده اجرا بودند.
می‌دانید که براساس این تعهدات، ایران باید بخشی از تولیداتش را مثلا سوخت ۲۰ درصد و ۶۰ درصد را مثل قبل به روسیه می‌داد و روسیه نیز به ایران کیک زرد می‌داد و سایر همکاری‌های دیگر را می‌کرد. اما همزمان با وقوع این تحولات آقای اولیانوف نماینده روس‌ها اعلام کردند که به خاطر تحریم های بین المللی علیه روسیه نمی‌توانیم همکاری بکنیم. این در حالیست که در گذشته آمریکایی‌ها حتی در زمان ترامپ هم تحریم مربوط به این موافقت‌نامه‌ها و همکاری‌های هسته‌ای را تعلیق می‌کردند؛ مثل تحریم سوخت بوشهر و طرف روس نیز می‌دانست که این مورد شامل تحریم‌های اوکراین نمی‌شود. حالا کاری که روسها باید انچام بدهند در همین نقطه است و روسیه می تواند برای احیای دوباره برجام هم خودش و هم همه طرف‌ها را تشویق کند تا به تعهدات در برجام پایبند باشند و برای حل هر گونه نگرانی در جهت راه‌حلی مورد توافق دوجانبه تلاش کنند و به عنوان نمونه مشوق‌هایی مانند مزایای اقتصادی یا تضمین‌های امنیتی به ایران و سایر طرف‌ها برای تشویق پایبندی به برجام ارائه دهد. از سویی، روسیه می تواند به دنبال مشارکت سازمان ملل در این روند باشد تا بستری بی طرف برای مذاکرات فراهم کند و حمایت بین المللی گسترده تر را تضمین کند.
بحث و گفتگو