بلا فاصله هم بسیاری انتظار کاهش شدید قیمت ها را داشتند و دارند.
دلیل اینکه مردم چنین چیزی را انتظار دارند این است که بسیاری از تجار در ایران همین که قیمت ارز بالا می رود بلافاصله قیمت کالای خود را با آن قیمت بالا می برند اما متاسفانه وقتی که قیمت ارز پایی می آید به همان سرعت قیمت را پایین نمی آورند و منتظر می مانند که قیمت پایین تثبیت شود تا بعد تصمیم بگیرند.
البته معمولا هم تلاش می کنند کالای خود را با قیمت قبلی به فروش برسانند وادعا می کنند که کالا را با قیمت ارز بالا خریداری کرده اند.
وقتی هم به بازار می روید و می خواهید کالایی را خرید کنید یکی از شگرد فروشندگان این است که ادعا کنند این کالا خرید قدیم است و اگر نخرید بعدا آن را با قیمت جدید که قطعا بالاتر است باید بخرید.
عرف هم ظاهرا در ایران این است که قیمت ها مدام به سمت بالا بروند اما پایین آمدنی در کار نباشد.
در واقع دلیل اصلی این ماجرا هم نبود نظارت کافی بر قیمت گذاری و فروش کالا است و به دلیل گستردگی ماجرا سازمان های نظارتی مربوطه نمی توانند اوضاع چنین بازار نا به سامانی را کنترل کنند.
البته بهترین راه برای کنترل چنین بازاری باز کردن فضای عرض انواع کالا است.
می توان گفت مهم تر از ماجرای نظارت این است که برخی کالا حالت انحصاری دارند و توسط تعداد محدودی تاجر وارد کشور می شوند و یا توسط تعداد محدودی توزیع کننده کالای تولید داخلی پخش می شوند و اینها هستند که می توانند با قیمت ها در بازار بازی کنند.
همچنین بحث دیگری که مطرح می باشد بحث چند نرخی قیمت ارز است که به دلیل وجود آن بسیاری به سمت رانت خواری و سودجویی از ما به التفاوت قیمت ارز و قیمت بازار می روند.
در واقع اینها بسیاری از کالا را با قیمت ارز دولتی وارد کرده اند ولی برای اینکه سودجویی شاد به حد اکثر برسد با قیمت ارز بالا در بازار عرضه می کنند وقتی هم قیمت ارز پایین می آید چون حاشیه سودشان پایین می آید عرضه را کم می کنند تا قیمت همان بالا بماند.
بسیاری هم تعجب می کنند در حالی که امکان ندارد امروزه در بازار های ایران کالایی را پیدا کنید که بر اساس قیمت ارز در بازار آزاد قیمت گذاری نشده باشد چرا برخی اصرار بر چند نرخی قیمت ارز دارند.
ماجرا پر واضح است، آنهایی که از این مابه التفاوت قیمت ارز سود می برند از نفوذ خود استفاده می کنند تا اجازه تک نرخی شدن قیمت ارز را ندهند.
حالا آیا تصور می کنید که زوری وجود دارد اینهایی را که اینقدر امروزه نفوذ و قدرت پیدا کرده اند را وادار کند چون قیمت ارز پایین آمده قیمتها را پایین بیاورند؟
اگر هم قیمت کالایی مثل مثلا ماشین مقداری کاهش پیدا کرده بیشتر به این دلیل می باشد که عرضه بیشتر شده و نه به این دلیل که قیمت ارز پایین آمده.
شاید بتوان گفت بهترین کاری که در حال حاضر می توان انجام داد این است که از فرصت نزدیک شدن قیمت ارز بازار آزاد با قیمت ارز دولتی استفاده کرد و به یک باره قیمت ارز تک نرخی بر اساس قیمت بازار را اعلام کرد و به این شکل دست هایی که در جیب خزانه دولت جا خوش کرده اند را قطع کرد.
بدیهی است در صورتی که دولت دیگر رانت مربوط به مابه التفاوت ارز را نخواهد پرداخت کند میتواند از این ما به التفاوت برای بهبود وضعیت معیشتی مردم و پوشش کسری بودجه خود استفاده کند.
فقط در شرایطی میتوان امیدوار بود که قیمتها پایین بیایند که قیمت ارز تک نرخی شود، شفافیت سازی در قیمت ها انجام شود و فضای واردات باز شود تا با عرضه بیشتر کالا قیمتها به تعادل برسد.
در غیر این صورت تصور اینکه باچند روز کاهش قیمت ارز همه قیمت ها کاهش خواهد یافت یک تصور ساده بیش نیست و همان رانت خواران تلاش خواهند کرد قیمت ارز را بالا نگه دارند تا از رانت مابه التفاوت قیمت ارز بازار آزاد و دولت سوء استفاده کنند.