تولید سلول­ بنیادی جنین انسان و درمان پارکینسون و تومورهای بدخیم در ایران

به گزارش اسپوتنیک و به نقل از گروه علم و آموزش ایرنا، پژوهشگاه رویان به عنوان یکی از مراکز علمی موفق در ایران، دستاوردهای زیادی در حوزه های مختلف درمانی از جمله درمان ناباروری زوجین، سلول درمانی و پیشگیری و خدمات مختلف به بیماران دیابتی داشته است.

۳۱ سال پیش در هشتم خرداد ماه سال ۱۳۷۰ مرکز جراحی محدود رویان با هدف ارایه خدمات درمانی به زوج های نابارور و پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری توسط زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و گروهی از پژوهشگران و همکارانش در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران تأسیس شد.

به مناسبت فرارسیدن دهه مبارک فجر برخی فعالیت های این قطب مهم علم پزشکی تولیدمثل و تحقیقات سلول های بنیادی در منطقه و جهان را به صورت فهرست‌وار از نظر می گذرانیم.

پژوهشگاه رویان از جمله معدود مراکز تحقیقاتی ایران است که به دلیل پژوهش های بنیادی در مرزهای دانش و دستاوردهایی همچون دستیابی به توان تولید سلول بنیادی جنینی انسان و تولید نخستین حیوانات شبیه سازی شده نامش در میان ۱۰ کشور پیشرفته صاحب این فناوری ثبت شده است.

برگزاری کنگره و جشنواره بین المللی رویان در حوزه پزشکی تولیدمثل، سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی نیز همواره مورد توجه مجامع علمی و رسانه های خارجی بوده و به موازات این موفقیت های علمی در بعد کاربردی و ارایه خدمت به بیماران هم تحولی جدی در زمینه درمان ناباروری در کشور ایجاد کرده است و تاکنون نزدیک به ۳۰ هزار زوج ایرانی و خارجی مستقیم از نتایج تحقیقات و خدمات آن بهره مند شده اند.

این پژوهشگاه هم اکنون فعالیت های پژوهشی خود را در سه قالب پژوهشکده علوم تولیدمثل، پژوهشکده زیست شناسی و فناوری سلول های بنیادی و پژوهشکده زیست فناوری دنبال کرده و همچنین از طریق چهار مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری، مرکز سلول درمانی، مرکز پیشگیری و کنترل دیابت و چاقی و متابولیسم و مرکز تخصصی تحصیلات تکمیلی خدمات خود را به بیماران و جامعه هدف ارائه می کند.

پژوهشگاه رویان تاکنون چندین شرکت دانش بنیان تأسیس کرده است و تعدادی از هسته های فناور و کسب و کارهای نوپا را نیز پشتیبانی و حمایت می کند.

شاید یکی از مهمترین علت های موفقیت رویان که مرهون تفکر و مدیریت جهادی و کم نظیر مؤسس و بنیانگذار آن زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی است را بتوان قرار دادن پژوهش در کنار درمان و ارایه خدمات به بیماران و اهمیت دادن به این موضوع عنوان کرد.

درست است که مرکز تخصصی رویان یکی از اولین مراکز فوق تخصصی درمان ناباروری بوده اما هم اکنون بیش از ۹۰ مرکز درمان ناباروری در کشور وجود دارد که به ارایه اینگونه خدمات مشغول هستند.

وجه تمایز پژوهشگاه رویان این بوده که در حد ارائه خدمات درمانی متوقف نمانده و با پژوهش در همه زمینه های مرتبط با بخش درمان و استفاده از ظرفیت ها و دستاوردهای جدید خود مجموعه رویان، همیشه پیشگام بوده است.

از سوی دیگر، پژوهشگاه رویان، به مقوله آموزش نیز همواره به عنوان یکی از ارکان اصلی در کنار دو رکن درمان و پژوهش توجه داشته است.

بخشی از تعاملات بین المللی پژوهشگاه رویان با دیگر مراکز تحقیقاتی دنیا از این رهگذر شکل گرفته اند. پژوهشگاه رویان برگزار کننده یک کنگره و جشنواره بین المللی به مدت بیست و سه سال بوده و چندین سال است که به فرموده رهبری (مدظله العالی) چندین دوره از جایزه بین المللی کاظمی (Kazemi Prize) برگزار شده است و مورد استقبال بسیار دانشمندان سراسر جهان قرار گرفته است.

تبادل دانشجو و همچنین طرح های پژوهشی مشترک با دانشگاه های داخلی و خارجی و مراکز تحقیقاتی بین المللی و معتبر دنیا، فقط بخشی از این دستاوردها است.

در بخش ارایه خدمات درمانی نیز سال هاست زوج های نابارور برای درمان از دیگر کشورها به این مرکز مراجعه می کنند.

از جمله دستاوردهای پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی که توسط یکی از شرکت های زیر مجموعه پژوهشگاه انجام شده است نتایج حاصل از انجام کارآزمایی های بالینی با استفاده از سلول های کشنده طبیعی از افراد غیر خویشاوند برای درمان بیماران مبتلا به تومورهای بدخیم مغزی است که در سمپوزیوم بین المللی سرطان ارایه شد.

پژوهشگاه رویان پیشتاز در حوزه زیست شناسی و فناوری سلول های بنیادی و علوم تولید مثل

بر اساس مستندات بین المللی و رسانه های تحلیل علم از جمله الزویر (Elsevier) پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی و جمهوری اسلامی ایران همچنان در دو حوزه و شاخه های زیست شناسی و فناوری سلول های بنیادی و علوم تولید مثل پیشتاز و سرآمد منطقه خاورمیانه و جهان است و امید است تا با برگزاری نشست های تخصصی و کنگره های بین المللی، جایگاه رویان و کشور را در سطح منطقه خاورمیانه و جهان حفظ و با تبادل دانش، زمینه ارتقاء سطح علمی در کشور را فراهم کنیم.

همچنین از تازه های درمان سرطان و محصولات بومی تولید شده در درمان سرطان می توان محصولات شرکت دانش بنیان کیاسل (کیان ایمن سلول) [Kiacell-Immune] که یکی از دستاوردهای اخیر دانش بنیان های پژوهشگاه رویان است نام برد.

تعداد کل مقالات بین المللی چاپ شده پژوهشگاه رویان تعداد ۳۴۳۸ مورد است که از این تعداد، ۳۶۷ مقالات (۴۰ درصد بصورت همکاری بین المللی) در سال ۱۴۰۱ چاپ شده است؛ منجر به افزایش شاخص H [H-Index] پژوهشگاه رویان به ۷۸ شده است. تعداد ثبت اختراعات ملی ۶۵ مورد و تعداد ثبت اختراعات بین المللی چهار مورد است.

تاکنون ۱۵۸ کتاب توسط همکاران رویانی چاپ شده است. در سال ۱۴۰۱ همکاران پژوهشگاه رویان ۱۵ جلد کتاب منتشر کردند که چهار مورد فصل کتاب در انتشارات بین المللی (در کل ۵۸) و چهار جلد کتاب داخلی توسط سایر انتشارات کشور (در کل ۴۸) و هفت جلد کتاب توسط انتشارات پژوهشگاه رویان (در کل ۵۲) منتشر شده است. تعداد طرح های خاتمه یافته ۳۰ طرح، تعداد طرح های در دست اجرا ۱۴۰ طرح، تعداد پایان نامه های خاتمه یافته ۸۳ پایان نامه و تعداد پایان نامه های در دست اجرا ۲۲۲ پایان نامه است.

دانش فنی جداسازی و نگهداری سلول‌های بنیادی موجود در خون محیطی و مغز استخوان در سال ۱۳۹۹، دانش فنی جداسازی سلول های بنیادی از پالپ دندان شیری و Vitrification پالپ دندان شیری در سال ۱۴۰۰، دانش فنی تولید محیط کشت های مورد نیاز آزمایشگاه جنین شناسی مراکز درمان ناباروری در سال ۱۴۰۰ و دانش فنی تولید رده سلولی مولد داروهای هورمونی مورد نیاز درمان ناباروری (FSH) در سال ۱۴۰۱ به فروش رفته است.

از دستاوردها و افتخارات پژوهشگاه رویان در سال ۱۴۰۱ می توان به "تولید محیط شستشوی گامت انسانی و محیط‌های انجماد-ذوب تخمک و جنین انسانی مورد نیاز مراکز درمان ناباروری، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها (به صورت طرح ملی) و انتقال دانش فنی به صنعت"، "انجام موفقیت آمیز طرح فناورانه تولید رده سلولی تخمدان هامستر چینی (CHO) مهندسی شده تولید کننده هورمون محرک فولیکولی (FSH) انسانی و انتقال به صنعت"، "انجام موفقیت آمیز طرح پژوهشی بررسی ایمنی سلول های کشنده طبیعی هاپلوآیدنتیکال فعال شده در آزمایشگاه در بیماران مبتلا به گلیوبلاستومامولتی فرم عود شونده و تومور مغزی بدخیم مقاوم به درمان (کارآزمایی بالینی فاز I)"، "انجام موفّقیت آمیز طرح پژوهشی پیوند سلولهای پیش ساز دوپامینرژیک مغز میانی مشتق شده از سلول های بنیادی جنینی انسانی به مدل بیماری پارکینسون در میمون"، "تولیددانش فنی محلول نگهداری بافت‌های پیوندی: کلیه، کبد، قلب و پانکراس" و "کمک به بومی سازی ابزار انتقال جنین انسان در شرکت دانش بنیان بهراد رویش رادا" اشاره کرد.