اخیراً مشاهده لاشه ۲۵۰۰ فک خزری در سواحل روسیه بار دیگر جهان را به سمت اهمیت حفاظت از گونه های در معرض خطر دریایی سوق داد، فک خزری یک گونه پستاندار دریایی کمیاب است که تنها در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن یعنی ولگا و اورال زندگی می‌کند.
این‌گونه تنها پستاندار دریای خزر به شمار می‌آید. اما به دلایلی نظیر صید بی رویه، به هم خوردن شرایط زیستگاهی و کاهش شدید جمعیت در معرض انقراض و نیازمند حمایت های بین المللی است.
از دیگر گونه های دریایی ایران که اکنون در معرض انقراض طبقه بندی شده است لاک پشت پوزه‌عقابی در خلیج فارس می باشد. از جمله جزیره‌های زیستگاه این گونه در ایران می‌توان به جزایر نخیلو، ام‌الکرم در استان بوشهر و جزایر قشم، کیش، شیدور، هندورابی، هنگام و هرمز در استان هرمزگان اشاره کرد و دلیل اصلی خطر انقراض آن صید بی رویه عنوان شده است.
آقای دکتر محمد طالبی متین، سرپرست دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
ما در شمال ایران دریای خزر و در جنوب ایران دریای عمان و خلیج فارس را داریم که گونه های جانوری و بسیار متنوع و متعددی دارند، در دریای خزر گونه‌های جانوری نظیر فک خزری و ماهی های خاویاری از گونه های ارزشمند در سطح جهانی هستند و گونه های ارزشمند دیگری نیز مانند ماهی سفید و یا ماهی آزاد در خزر وجود دارند که از لحاظ ملی برای ما ارزشمند هستند.
خوشبختانه سازمان شیلات در بحث تکثیر گونه های خاص نیز همکاری خوبی می کند و لقاح مصنوعی و تکثیر آنها توسط سازمان شیلات هر سال انجام می شود و گونه های تکثیر شده با این روش ها نیز رها سازی می شوند.
در دریاهای جنوبی نیز گونه‌های بسیار زیادی را داریم نظیر لاک پشت های دریایی که گونه های بسیار با ارزش برای ما در بحث حفاظت هستند، برنامه اقدام ملی برای حفاظت از این گونه را تدوین کردیم و دبیرخانه هایی را در جنوب کشور جهت حفاظت از لاک پشت های دریایی به وجود آورده ایم. همچنین پستانداران دریایی را نیز جهت حفاظت جزو برنامه اقدام سازمان محیط زیست قرار داده ایم.
وی افزود: "در بحث فک خزری فعالیت بسیار خوب و چشمگیری که در سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران انجام شد تدوین برنامه اقدام انحصاری حفاظت از فک خزری در سازمان حفاظت از محیط زیست بود که با همکاری دانشگاه تربیت مدرس انجام می شود. در این برنامه اقدام انحصاری حفاظت از فک خزری، مواردی نظیر چالش ها در رابطه با این گونه و ذینفعان این گونه شناسایی می‌شوند و در نهایت وظایفی برای ذینفعان شناسایی و تدوین می‌شود و در برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برنامه های مدیریتی جهت حفاظت از فک خزری تدوین می شود."
آقای دکتر محمد طالبی متین همچنین بیان کرد:" تهدیدهای موجود برای گونه های نادر به شدت فراوان و متعدد است. تغییر اقلیم، آلودگی های دریایی، صید و صیادی، قاچاق و بسیاری از موارد دیگر از چالش های گونه های نادر و دریایی ما محسوب می شوند."
تغییرات اقلیمی و گرم شدن دمای کره زمین باعث شده تا اکوسیستم های مرجانی ما که در خلیج فارس هستند در سخت ترین شرایط خود به سر برند و پدیده سفید شدگی مرجان ها به شدت چشمگیر شده است. از سوی دیگر آلودگی ها و افزایش شوری آب، همچنین گونه های غیربومی در اکوسیستم دریایی ما برای گونه های نادر تاثیرگذار هستند ما به عنوان سازمان حفاظت از محیط زیست در تلاش هستیم تا با دستگاه‌های ذینفع در این زمینه مکاتباتی داشته باشیم و اجازه ندهیم تا با آلودگی بیشتر گونه های نادر ما در معرض خطر جدی تری قرار بگیرد. البته که بخشی از تهدیدهای این گونه ها در سطح ملی نیست برای مثال گرم شدن کره زمین ابعاد جهانی دارد.
یکی از فعالیت‌هایی که در جنوب کشور ما درحال انجام است لایروبی و لایریزی است که الزاماتی را برای این اقدام در نظر گرفتیم تا فضا هایی که زیستگاه های ارزشمند ما هستند دچار استرس نشوند؛ لایریزی کدورت آب را بالا میبرد و متاسفانه با توجه به افزایش دمای رخ داده این کدورت موجب سفید شدگی مرجان ها می شود و در نهایت متاسفانه آنها را از بین میبرد.
سرپرست دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و اظهار داشت:
"ما برنامه حفاظت از خلیج فارس و دریای عمان را داریم که کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان عضو آن هستند و چندین پروتکل دارد که هر کدام از آنها دامنه فعالیت خوبی دارد اما متاسفانه چند سالی است که مسائل سیاسی غلبه پیدا کرده و پروتکل ها به درستی رعایت نمی شود، نشست ها و گشت های لازم نیز برای بررسی وضعیت خلیج فارس و دریای عمان به خوبی دنبال نمی شود، ما سال گذشته اقدام خوبی در راستای پایش خلیج فارس و در عمان را انجام دادیم که تحت عنوان پایش ساحلی و فراساحلی انجام شد و با همکاری پژوهشکده اقیانوس شناسی بود. پس از چند سال اتفاق بسیار خوبی برای دریا های جنوبی ایران بود. اما پیشتر این گشت ها با همکاری تمام کشورهای همسایه انجام می شد که این بار این گشت به صورت اختصاصی توسط جمهوری اسلامی ایران انجام شد و اطلاعات مربوط به کشور ما نیز از آن استخراج گردید."
وی تاکید کرد: "در دریای خزر کنوانسیون تهران را داریم که بر اساس آن پروتکل هایی در راستای پایش آلودگی ها و تنوع های زیستی وجود دارد، این موضوع می طلبد کشور ها با یکدیگر همکاری کنند، محیط زیست، به ویژه محیط زیست دریایی را نمی توان به صورت جزیره ای، منطقه ای و یا ملی بررسی کرد، دربحث خزر این موضوع قطعاً باید به صورت منطقه ای باشد و باید با مشارکت تمام کشورهای همسایه خزر انجام شود."