پیامدهای انتخاب مجدد نتانیاهو برای اسرائیل و منطقه

یایر لاپید، نخست وزیر اسرائیل در تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، رهبر مخالفان، پیروزی وی در انتخابات پارلمانی را برای نخست وزیری تبریک گفت.اما به روی کار آمدن نخست وزیر جنجالی اسرائیل چه پیامدهایی برای منطقه و جهان به ویژه برای ایران به دنبال خواهد داشت.

در گفتگو با سید هادی افقهی، تحلیلگر و کارشناس مسائل خاورمیانه این موضوع را بررسی کردیم:

مرحله بعد انتخاب نتانیاهو و حزبش مسئله تشکیل کابینه ائتلافی است که با چه گروه هایی ایشان موفق خواهد شد ائتلاف کند تا بتواند اکثریت لازمه را برای تصدی پست نخست وزیری و همچنین تشکیل کابینه خودش در واقع اقدام کند. این باید روشن بشود. ولیکن بدون شک با آمدن ناتانیاهو جریان حوادث تندتر خواهد شد. آنطور که من رصد و پیگیری کردم، دیدم که خود فلسطینی ها خیلی نگران هستند و احساس می کنند که برخوردها تندتر خواهد شد، خشونت ها رو به افزایش خواهد گذاشت و باید خودشان را برای مرحله ای دشوار تر از زمان لاپید و نفتالی بنت آماده بکنند به دلیل اینکه آنها چون کابینه شان شکننده و لب مرز بود و بعضی از نمایندگان عرب در کابینه بودند سعی می کردند کمتر عربهای شریک خودشان را در کابینه خشمگین کنند. در واقع دیدیم که موفق نشد آن کابینه به کار خودش ادامه دهد و بالاخره اعلام ورشکستگی کرد و خودش را منحل کرد و آماده کرد خودش را برای انتخابات زود هنگام. این انتخابات برگزار شد و کاملا مشخص بود که نتانیاهو از ائتلاف در واقع نفتالی بنت و لاپید حرفه ای تر و کارکشته تر است. مخصوصا از مسئله توافق رژیم صهیونیستی با لبنان بر سر مسئله بهره برداری از چاه های نفت و گاز کاریج، منطقه مورد اختلاف مرزی لبنان، در واقع این را به عنوان شکست بزرگ تاریخی اسراییل در مقابل حزب الله یاد می شود. ناتانیاهو یک بهره برداری خیلی هوشمندانه ای کرد از توافق غیر مستقیم با واسطه آمریکایی ها و سازمان ملل در مشکل اختلافات مرزی آبی بین لبنان واسراییل و حق استفاده از آن. مذاکرات مستقیمی نبود و به طور غیر مستقیم بالاخره به توافق رسیدند. چون در حال حاضر اروپایی ها به اسراییلی ها فشار می آورند که هر چه زودتر مشکلاتشان را با لبنانی ها حل کنند و صادرات نفت و گاز مخصوصا برای اروپایی ها شروع شود. اروپا در حال حاضر یعنی بعد از بحران اوکراین و قطع صادرات شرکت گازپروم به شدت تحت فشار است. مشخص است که آمریکا و انگلیس بودند که لوله های گاز نورد استریم 1 و نورد استریم 2 را منفجر کردند. بنابراین نتانیاهو از این فرصت حداکثر استفاده را کرد و آنها را حتی به بزدلی متهم کرد.
بنابراین از این به بعد وقتی کابینه تشکیل می شود چند متغیر حاصل خواهد شد احتمال دارد که نتانیاهو این توافقنامه بین اسراییل و لبنان را یکطرفه لغو کند. در صورت وقوع آن به احتمال زیاد تنش جدی خواهد شد وحتی احتمال درگیری نظامی یا ایجاد فضای امنیتی خطرناک در منطقه مخصوصا بین لبنان و حزب الله لبنان و اسراییل حاصل خواهد شد. که این نکته اول است.

نکته دوم این است که در زمان نفتالی بنت و لاپید تنش میان ایران و اسرائیل نسبت به زمان نتانیاهو کمتر بود. احتمال دارد که نتانیاهو بخواهد از حوادث اخیر ایران سوء استفاده کند. مسئله دیگر رابطه نتانیاهو با مسکو است. ما می دانیم زمانی که عملیات ویژه در اوکراین آغاز شد حکومت نفتالی بنت طرف اوکراین را گرفت. موضع اسرائیل از بیطرفی به سمت حمایت از اوکراین پیش رفت و حتی زلنسکی در برخی موارد گله مند بود که چرا اسرائیل به آنها کمک نمی کند. مسکو هم عکس العمل نشان داد و دفتر مطالعات یهودی را بست. تنش های لفظی هم بین مسکو و تل آویو درگرفت. با توجه به روابط دوستانه ای که بین نتانیاهو و پوتین بود، باید ببینیم که نتانیاهو چه سیاستی را در قبال اوکراین پیش خواهد گرفت.

مسئله دیگر، عادی سازی در منطقه است. این عادی سازی ها چه با بحرین وچه امارات در زمان نتانیاهو و ترامپ انجام شد. باید ببینیم که آیا نتانیاهو برای عادی سازی روابط به عربستان فشار خواهد آورد. بنابراین باید منتظر اعلام سیاست و برنامه اش باشیم تا ببینیم نتانیاهو به چه سمتی حرکت خواهد کرد. اما مسلم است که برای تشکیل یک کابینه قوی مجبور است با احزاب راست دینی افراطی ائتلاف کند. این احزاب با بحث شهرک نشین ها و مسئله بازگشت فلسطینی ها به شدت مخالف هستند. من نتیجه می گیرم که آمدن نتانیاهو اوضاع منطقه را متشنج تر خواهد کرد.

اما در خصوص موضع نتانیاهو در برجام: الان خود آمریکایی ها دچار توهم و خطای محاسباتی شده اند. چندین باز از مسئولین آمریکایی از جمله بلینکن وزیر خارجه، جلک سالیوان مشاور امنیتی شنیدیم که بحث هسته ای و مذاکره با ایران برایشان اولویت ندارد و اولیت شان حوادث داخلی ایران است. این به نفع اسرائیل است. در واقع آمریکایی ها و اسرائیلی ها در اینجا با هم همسو هستند. اما اگر آمریکایی ها پشیمان شوند و بخواهند به برجام برگردند نتانیاهو نمی تواند کار زیادی بکند اما اگر قصد احیای آن را ندارند، منافع نتانیاهو و بایدن با هم تلاقی خواهد کرد.