اخیراً دو کشور تلاش های فراوانی برای برقراری روابط دیپلماتیک با یکدیگر کرده‌اند و کشور میانجی عراق نیز با تبادلات جدی میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی تلاش در بهبود روابط این دو قدرت جهان اسلام دارد.
این در حالی است که روابط تجاری دو کشور به طور کامل قطع نشده اما کاهش چشمگیری در سالهای قطع روابط دیپلماتیک پیدا کرده.
آقای دکتر سید روح الله لطیفی سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
در اوج تجارت ما با عربستان ۸۰۰ میلیون دلار تبادلات تجاری داشتیم که ۵۰۰ میلیون دلار واردات از عربستان و ۳۰۰ میلیون دلار صادرات ما به عربستان بود این رقم مربوط به دهه ی ۸۰ شمسی است.
در دهه 90این میزان رو به کاهش رفت و نهایتا چند سالی است که متاسفانه روابط تجاری میان دو کشور متاثر از روابط سیاسی به صفر رسید، پس از روی کار آمدن دولت آقای رئیسی نزدیک به ۴۱۶۰۰ دلار صادرات به عربستان داشتیم اما مجدداً تبادلات تجاری احتمالا به دلیل وقفه در مذاکرات متوقف شد.
بار دیگر با از سرگیری مذاکرات اخیر و پالس های مثبتی که دو طرف به یکدیگر دادند و پیگیری های انجام شده توسط برخی کشور های میانجی در منطقه برای نزدیک تر شدن این دو کشور مهم منطقه، یک محموله ۲۵ تنی تبادل شد که شاید از لحاظ میزان عظیم نباشد اما نشانه ای از اراده دو کشور برای بهبود روابط است.
وی افزود:
در صورت نزدیک تر شدن دو کشور و حرکت به سمت عادی شدن روابط، با توجه به اشتراکات فرهنگی، مذهبی و با نگاه به میزان کالا های تبادل شده در سالهای گذشته، امکان تجارت وسیع میان دو کشور وجود دارد و مطمئنا افزایش تجارت می تواند به گسترش روابط و همگرایی دو کشور نیز کمک کند.
کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی قدرتهای جهان اسلام هستند که در صورت همگرایی این موضوع می‌تواند به نفع کشورهای منطقه و تمامی مسلمانان جهان تمام شود.
سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران کالاهای صادراتی ایران در دهه ۹۰ شمسی به عربستان سعودی را به شرح زیر برشمرد:
عمده کالا های صادراتی ما به کشور عربستان کالا های شیلات، محصولات لبنی، میوه، سبزی، خشکبار، مواد غذایی، زعفران، محصولات معدنی، کیف، کفش، ماشین آلات تراشکاری، بدنه کامیون، مبلمان، چراغ، لوستر، تجهیزات پزشکی، مصنوعات مس و آلومینیوم بود، میزان این تجارت در نیمه ی اول دهه ی ۹۰ شمسی حدود ۲۵۰ میلیون دلار بوده که حدود ۱۵۰ تا ۱۷۰ میلیون دلار صادرات و حدود ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار واردات داشتیم.
وی همچنین کالاهای وارداتی از عربستان را به شرح زیر نام برد:
نوشابه، ادویه، روغن موتور، روغن صنعتی، گریس، محصولات پتروشیمی و پترو پالایشگاهی، کود، پارچه، لباس دوخته شده، تسمه های صنعتی، شیشه، ظروف شیشه ای، قراضه و ضایعات مس، مصنوعات آهن، ماشین آلات صنعتی، یخچال خانگی، قطعات ماشین آلات، بلبرینگ، لوازم یدکی خودرو و تجهیزات الکترونیکی خودرو از اقلام وارداتی ما از عربستان محسوب میشد.
آقای دکتر سید روح الله لطیفی ضمن تاکید بر این نکته که کماکان دو کشور به محصولات یکدیگر نیاز دارند بیان کرد:
نیاز دو کشور به این معنی نیست که محصولات تبادل شده میان آنها اکنون در بازار هایشان موجود نیست، دو کشور از سال ۹۵ تا کنون سطح روابط سیاسی شان کاهش زیادی داشته، اما کماکان محصولات ایرانی در بازار های عربستان وجود دارد و بالعکس، چرا که از طریق کشور های واسطه تجارت دو کشور تاحدودی انجام میشود.
اکنون ما به صورت مستقیم از ۱۲۰ کشور واردات داریم و به ۱۴۵ کشور نیز صادرات داریم اما قطعاً محصولات ایرانی را میتوان در تمام دنیا پیدا کرد چرا که از طریق کشور های واسطه مراودات ما با تمام دنیا به جز رژیم صهیونیستی برقرار است، خوشبختانه نظام تحریم ها نتوانسته مانع از تجارت کشور های جهان با ایران و ایران با جهان شود.
در عین حال که شاهد شکل گیری فصل جدیدی از روابط میان ایران و عربستان هستیم که بسیار امیدوار کننده است، از سوی دیگر مذاکرات ایران نیز با مصر برای بهبود و گسترش روابط آغاز شده است .
قدرت های اصلی جهان اسلام اکنون مصر، عربستان، ایران و ترکیه هستند که در صورتی که این چهار کشور در یک مسیر و هدف در کنار هم قرار بگیرند، قطعا منافع منطقه ای و منافع ملی این کشور ها و کشور های اسلامی را به دنبال خواهد داشت، سیاست راهبردی دولت سیزدهم گسترش روابط با همسایگان، کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای اسلامی است.
وی تاکید کرد:
اما مبنای اصلی در تجارت سود متقابل است، گاهی ممکن است دو کشور روابط سیاسی بسیار وسیع و گسترده ای داشته باشند اما منفعت دو کشور در تامین برخی کالا ها از کشور های ثالث باشد، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم بهبود روابط به معنای ایجاد فوری تجارت چشمگیر باشد برای مثال ایران و منطقه اوراسیا اکنون موافقتنامه تجارت ترجیحی را امضا کردند که تعرفه های گمرکی رادر برخی کالاها حذف میکند و کشور ها در بستر اوراسیا تجارت ساده تر و ارزان تری را تجربه می کنند.اما این امر با وجود رشد مناسب در دوسال اخیر هنوز با افق ترسیم شده فاصله زیادی دارد.
البته امیدواریم این روش یعنی کاهش یا صفر شدن حقوق ورودی در قبال عربستان و سایر کشورهای منطقه نیز می تواند انجام شود چرا که ایران بازار مناسبی برای مصرف برخی از محصولات عربستان می تواند باشد و عربستان نیز بازار مناسبی برای مصرف برخی از محصولات ایرانی از جمله کشاورزی و مواد غذایی باشد چون کشورمان با داشتن منابع انسانی و دانشگاه‌های متعدد هم در منابع انسانی متخصص و صنایع ویژگی های منحصر به فردی دارد و هم به خاطر اقلیم خاص خود به عنوان یک کشور چهار فصل می تواند تامین کننده محصولات بسیاری برای عربستان باشد، عربستان نیز به عنوان کشوری که به بسیاری از شرکت های بزرگ دنیا متصل است می تواند تامین کننده محصولات هایتک برای ایران باشد و همکاری های حوزه انرژی نیز یکی دیگر از مواردی است که به دلیل دارا بودن دو کشور از منابع عظیم نفتی توسط طرفین دنبال شود.
از سوی دیگر این نکته نباید از توجه خارج شود که اتصال ایران به عربستان از طریق عراق می توانند مسیر جدیدی را برای ترانزیت در دنیا ایجاد کند.