یاروسلاو دمچنکوف معاون وزیر انرژی اوکراین در کنفرانسی در خصوص امنیت و ثبات بخش انرژی اوکراین در وین گفت: گاز روسیه به اتحادیه اروپا خواهد رفت، اما پول آن به روسیه نمی رسد.
وی بیان داشت: " در خصوص گاز طبیعی از روسیه، اکنون جایگزین کردن آن بسیار دشوار است. ۴۰ درصد از کل واردات اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد. ما مدل ایرانی تحریم را پیشنهاد می کنیم یعنی گاز از گازپروم به اروپا برود اما تمام وجوه در حساب های سپرده در بانک های اروپایی نگهداری شود تا زمانی که روسیه شرایط خاص را برآورده کند. بنابراین پول مستقیما به کشور متجاوز نمی رود و جنگ علیه اوکراین نیز تامین مالی نمی شود."
سوال هایی در این زمینه مطرح می شود: ایران با کدام کشورها چنین مدلی از فروش را داشته است که معاون وزیر انرژی اوکراین از آن صحبت می کند؟ آیا ایران توانسته بود پول گاز خود را دریافت کند؟ بزرگترین چالش ها در این مسیر چیست؟ آیا این امکان در رابطه با گاز روسیه در شرایط فعلی وجود دارد؟
سید سعید میرترابی حسینی کارشناس اقتصاد سیاسی و نفت و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی در این خصوص توضیح می دهند: برای ایران این پیشنهاد به صورت اینستکس مطرح شده بود. در واقع به عنوان ساز و کاری که فروش نفت ایران مدیریت شود. پول نفت ایران به بانک های اروپایی منتقل شود و از آنجا تحت شرایط خاص برای خرید مواد غذایی ، دارو یا مایحتاج اساسی استفاده شود. این سازو کاری بود تا فشار تحریم هایی که بر ایران وضع شده بود، شدتش علیه عموم مردم نباشد و نیازهای اساسی ایران تامین شود که نهایتا اجرایی نشد.
در خصوص روسیه اینکه گاز به اروپا فروخته شود و مبلغ آن در یک حساب اروپایی نگهداری شود، از یک طرف ممکن است بر اساس قراردادهایی که گازپروم با اروپا دارد، موافقت شود. ممکن است این راه حل میانه ای باشد در جایگاهی که اروپا هم با پرداخت روبل به ازای گاز روسیه چندان موافق نیست. حال باید دید در زمانی که فشار تحریم ها بر روسیه بیشتر می شود و مشکلات با اوکراین هنوز حل و فصل نشده و اروپا هم خیلی مایل نیست که بحران شدت پیدا کند که به قطع صادرات گاز روسیه منجر شود، شاید این زمینه ای برای مذاکره به حساب می آید. اما باید دید که تا چه حد به نتیجه می رسد و مانند اینستکس برای ایران به انجام خواهد رسید یا خیر؟
اگر این طرح به معنای بلوکه کردن مبلغ پرداختی به روسیه در اروپا باشد، مسلما سرانجام خوبی نخواهد داشت. اما در صورتی که مذاکراتی انجام شود مثلا اگر طرحی باشد که این هزینه در امور نظامی استفاده نشود یا برای واردات کالاهای اساسی باشد، برای هر دو طرف قابل بررسی است.