اسپوتنیک - شانزدهم فروردین ماه سال ۱۴۰۰ دو محیط بان سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در استان زنجان به وسیله شکارچیان غیرقانونی به شهادت رسیدند، منطقه فیله خاصه استان زنجان زیستگاه گونه های خاص و نادر طبیعی و جانوری است، این اولین شهادت محیط‌بانان در راستای حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران نیست اما پرسش قابل توجه این است که آیا می تواند آخرین شهادت باشد.
آقای منوچهر فلاحی معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
در سطح کشور مناطقی تحت عنوان مناطق چهارگانه داریم که شامل پارک های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده هستند؛ این مناطق به صورت اختصاصی تحت مدیریت سازمان حفاظت از محیط زیست هستند و شامل حدود ۳۲ پارک ملی، ۴۰ اثر طبیعی ملی، ۵۵ پناهگاه حیات وحش و ۱۸۲ منطقه حفاظت شده می شوند.
در واقع در مجموع ۳۰۹ منطقه با مساحت ۱۹ میلیون و ۱۰۰ هکتار را تحت پوشش داریم که از لحاظ درصدی ۱۱.۶ درصد از کل مساحت جمهوری اسلامی ایران را تحت حفاظت قرار می دهیم، علاوه بر این، مناطقی را تحت عنوان مناطق پشتوانه ای داریم که در آینده یا به منطقه حفاظت شده یا به پناهگاه حیات وحش ارتقا پیدا می کنند و مناطق شکار ممنوع نیز نامیده میشوند که این مناطق نیز حدود ۱۹۲ منطقه هستند که مساحتی بالغ بر ۱۳.۵ میلیون هکتار را شامل می شوند، همچنین مناطق نوار مرزی ما که حدود ۷ کیلومتر میباشند جزو مناطق شکار ممنوع هستند.
معاون یگان حفاظت سازمان محیط زیست جمهوری اسلامی ایران علت شهادت اخیر دو محیط بان ایرانی پس از تعقیب و گریز شکارچیان غیرقانونی را اصابت گلوله سلاح جنگی دانسته و بیان کرد:
دو محیط بان عزیزی که اخیراً توسط شکارچیان غیر قانونی به شهادت رسیدند در منطقه ی فیله خاصه استان زنجان که جزو مناطق حفاظت شده میباشد بودند.
طی گزارشی مبنی بر حضور دو متخلف با یک دستگاه خودروی نیسان در منطقه حفاظت شده بر اساس دستور سازمانی دو محیط بان عزیز به منطقه اعزام می شوند، در این ماموریت تعقیب و گریز ایجاد می شود و در حین تعقیب و گریز متخلفان از منطقه خارج می شوند و دو محیط بان ما با همکاران دیگرشان هماهنگ می شوند تا ادامه تعقیب و گریز در جاده قزوین_زنجان انجام شود اما متخلفین وارد جاده اصلی می شوند و از راه های فرعی دوباره به منطقه حفاظت شده باز می‌گردند و متاسفانه به صورت ناجوانمردانه ای همکاران ما را مورد اصابت گلوله سلاح جنگی قرار می‌دهند و محیط بانان عزیزمان را به شهادت می رسانند، این دو شکارچی غیر قانونی با هدف شکار آهو به منطقه وارد شده بودند.
وی در ادامه ضمن تاکید بر این نکته که بر اساس قانون ایران شکارچیان مجاز نیز اجازه ی حمل یا نگهداری سلاح جنگی ندارند افزود:
در قانون جمهوری اسلامی ایران اگر افرادی سلاح شکاری داشته باشند سلاح های شکاری از نوع گلوله زنی و سلاحهای ساچمه زنی را شامل می شود به هیچ عنوان هیچ گونه سلاح جنگی بر اساس قوانین کشور به شکارچیان مجاز داده نمی شود، بر اساس اولین اطلاعات ما سلاح های این شکارچیان غیرقانونی، سلاحهای جنگی بوده و از طرق غیرقانونی به دست آمده.
بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران محیط بانان تنها در زمانی که خطر جانی شخص آنها یا همکارانشان را تهدید کند اجازه استفاده از سلاح خود را دارند و در صورتی که شکارچیان غیرقانونی قصد شکار گونه‌های در معرض خطر را داشته باشند محیط بانان اجازه شلیک ندارند، آقای منوچهر فلاحی در این زمینه اظهار داشت:
بر اساس قانونی که قانونگذار برای ما تعریف کرده و برای اجرا به ما ابلاغ شده است تنها زمانی محیط‌بانان می توانند از سلاح خود استفاده کنند که خطر جانی آنها را تهدید کند به این مفهوم که محیط بان احساس کند خطری جانی وی یا همکارش را تهدید می کند و با رعایت قوانین بکارگیری سلاح بخواهد از خود یا همکارش دفاع کند اما مهمترین مشکلی که وجود دارد این است که متخلفین محیط زیستی و شکارچیان غیرقانونی به مرور با ارتکاب جنایاتی دلخراش در حق حیات وحش قصی القلب شده‌اند و برای آنها کشته شدن انسان ها نیز اهمیت ندارد و تنها به منافع مالی خود می اندیشند و از ترس دستگیری یا از دست دادن منافع مالی خود حاضرند محیط بانان را به شهادت برسانند.
وی در ادامه افزود:
جدیدترین قانونی که در این راستا تصویب شد قانون حمایت قضایی و بیمه ای از محیط بانان و جنگلبانان بود که در آن صراحتا اشاره می شود محیط بانان در چه شرایطی می‌توانند از خود در مقابل متخلفین با سلاح دفاع کنند.
اما نکته ی مورد بحث این است که اگر متخلف گونه ی بسیار در خطر حیات وحش ما مانند یوزپلنگ را نیز بکشد یا به آن صدمه بزند محیط بان اجازه ندارد به خاطر آن گونه به متخلف آسیبی وارد کند و این نقطه ضعفی است که متخلفین نیز از آن استفاده می کنند و می دانند ما به دلیل در خطر قرار گرفتن گونه ای در حال انقراض به سمت متخلف شلیک نمی کنیم.
معاون یگان حفاظت سازمان محیط زیست جمهوری اسلامی ایران مهمترین اقدام پس از دستگیری متخلفین را تسریع مجازات آنان دانسته و بیان کرد:
ما با اشراف کاملی که روی منطقه داشتیم و راهکارهای اطلاعاتی و عملیاتی نیروهای انتظامی بلافاصله منطقه را شناسایی کرده و شخص ضارب اولیه را دستگیر کردیم و او هم دست خود را معرفی کرده و هردو ضارب اکنون در دست مراجع قانونی و امنیتی ما هستند، اکنون ادامه مجازات با توجه به این نکته که جرم قتل عمد است بر عهده مراجع قضایی می باشد ما امیدواریم دستگاه قضا علاوه بر اشد مجازات بر سرعت مجازات متخلفین همت کند تا اثر بازدارندگی مجازات چنین متخلفینی در جامعه مشاهده شود، در نتیجه مهمترین خواسته سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران از دستگاه قضایی سرعت عمل در اجرای اشد مجازات برای متخلفین شهادت دو محیط بان این مرز و بوم است.