این اواخر در رسانه ها مطالبی درباره تشدید فعالیت های سیاسی محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق جمهوری اسلامی ایران (از 1384 تا 1392) ظاهر شد. بسیاری از تحلیلگران به این نتیجه می رسند که آقای احمدی نژاد قصد دارد در ماه اردیبهشت 1400 مجدداً در کمپین ریاست جمهوری این کشور شرکت کند. این کار مطابق قانون اساسی در ایران مجاز است.
وی در ماه های اخیر به استان ها سفر کرده است، در جلسات و اجتماعات سخنرانی می کند، در توییتر، اینستاگرام که توسط جوانان ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد، فعال است و وب سایت خودش را دارد.
احمدی نژاد همچنین در عرصه بین المللی فعال است. طی چند سال گذشته، او پیامهای شخصی هم به رئیس جمهور اوباما و هم رئیس جمهور ترامپ و رئیس جمهور ماکرون ارسال کرده است. محمود احمدی نژاد اخیراً نامه ای به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی ارسال کرده است و از او خواست که به درگیری ها در خاورمیانه از جمله در یمن را پایان دهد و خود را به عنوان میانجی در هر روند صلح معرفی کند. پیام های مشابهی مبنی بر پایان دادن به جنگ در یمن توسط احمدی نژاد به عبدالملک حوثی رهبر جنبش شیعه انصار الله (حوثی ها) در شمال آن کشور و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال شد.
در ژوئن سال جاری، در یک راهپیمایی نوبتی در استان گیلان، احمدی نژاد از رئیس جمهور روحانی به شدت انتقاد کرد، که کابینه وی برنامه 25 ساله همکاری بین ایران و چین را تصویب کرد. رئیس جمهور پیشین توافقنامه ایران و چین را "طرحی مخفی برای فروش میهن، معامله پنهانی با طرف خارجی" خلاف منافع کشور و ملت "خواند.
در شرایط اجتماعی- اقتصادی بحرانی کنونی، اصلاح طلبان لیبرال به رهبری حسن روحانی رئیس جمهور فعلی، در برابر رادیکال ها و محافظه کارانی که خود را "اصولگرایان" می نامند عقب نشینی می کنند.
محمود احمدی نژاد از جمله مدافعان اصول انقلاب اسلامی و احکام آیت الله خمینی است. وی در طول هفت سال پس از ترك ریاست جمهوری، از سیاستهای رئیس جمهور حسن روحانی انتقاد كرد، از همه جنبش های ضد دولت حمایت نمود و مخالف توافق هسته ای – برجام بوده و هست.
آقای احمدی نژاد در شهرهای کوچک و مناطق روستایی بیشترین محبوبیت را دارد. به خاطر محبوبیت این بخش از جمعیت ایران منشأ، بیوگرافی و همچنین سخنان و کارهای پوپولیستی وی عمل می کنند.
لازم به تذکر است که احمدی نژاد همواره از سبک زندگی زاهدانه پیروی کرده است. رئیس جمهور سابق درگیر هیچگونه رسوایی در زمینه فساد نبود. هواداران وی بر این نکته تأکید دارند و به شباهت هایی با خصوصیات مشابه آیت الله خمینی رهبر انقلاب اسلامی، اشاره می کنند.
این سؤال پیش می آید: سیاستمدار احمدی نژاد چطورخود را در طی هشت سال ریاست جمهوری نشان داده است؟
محمود احمدی نژاد شخصیت سکولار، مهندس حرفه ای - طرفدار رادیکال ترین عقاید شیعه است. او پیرو سرسختانه احکام خمینی مرحوم است.
احمدی نژاد، برخاسته سپاه ، تأثیر سپاه را در حداقل 229 شرکت بزرگ و شرکت های غیرنظامی در طول 8 سال ریاست جمهوری خود تقویت کرده است. سپاه انقلاب اسلامی ایران در رشته ساخت و ساز ، انرژی ، پتروشیمی ، معدن ، مهندسی ، حمل و نقل ، ارتباط از راه دور ، تجارت ، بیمه و صنایع بانکی برتری دارد. سپاه همچنین بر صنعت نظامی نظارت دارد. تا سال 2015 ، سپاه کنترل بیش از 25٪ - 35٪ کل اقتصاد ایران و 25٪ کل سرمایه را به دست آورد. در حقیقت، سپاه در ایران به یک دولت در درون یک کشور تبدیل شده است.
مهمترین عامل تأثیرگذار بر اوضاع داخلی و حول ایران ، مسئله هسته ای ایران بوده و هست. برای حل آن، رئیس جمهور خاتمی در سال 2003 "مذاكرات هسته ای" را با آلمان ، فرانسه و انگلیس آغاز كرد كه از طرف ایران تحت سرپرستی رئیس جمهور فعلی ایران روحانی انجام شد. در زمان خاتمی، ایران پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) را امضا کرد. این سند توسط مجلس تصویب نشده است، اما خاتمی دستور داد كه خواست های آن را رعایت كنند و كار غنی سازی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورند. این کار تا سال 2006 انجام شد.
احمدی نژاد در ماه های نخست ریاست جمهوری، تمام دست آوردهای رئیس جمهور خاتمی را باطل كرد. این کشور برنامه هسته ای خود را خارج از کنترل دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام داده است. در پاسخ ، جامعه جهانی فشار بر ایران را افزایش داده و خواستار شفافیت كامل و شواهدی از جهت گیری كاملاً مسالمت آمیز برنامه هسته ای این كشور شد. شورای امنیت سازمان ملل شش قطعنامه علیه ایران را تصویب كرد كه چهار تا از آنها شامل رژیم تحریم بود.
در زمان احمدی نژاد، ایران به طور فزاینده ای در انزوا قرار گرفته است. رئیس جمهور سرسختانه از جستجوی سازش ها امتناع ورزید و عمدتا به نشان دادن قدرت، چه در سطح جهانی، چه منطقه ای تکیه کرد. وی فعالیت نظامی-سیاسی ایران را در سوریه و عراق ، افغانستان و کشورهای خلیج فارس آغاز کرد. تبلیغات ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی شدت گرفته است. احمدی نژاد با اشاره به آیت الله خمینی اظهار داشت که (") رژیم صهیونیستی باید از صفحه روزگار محو شود و به کمک قدرت الهی، دنیا به زودی بدون آمریکا و اسرائیل زندگی می کند (").
در زمان احمدی نژاد، روابط بین ایران و اتحادیه اروپا سرد شد که به طور سنتی یکی از اصلی ترین شرکای تجاری و اقتصادی ایران بوده است. بیشتر کشورهای جهان از روابط گسترده با ایران فاصله گرفتند. در پایان دوره ریاست جمهوری وی، اقتصاد ایران نزدیک به فروپاشی شد، با وجود این که دولت احمدی نژاد در طول 8 سال 1.2 تریلیون دلار درآمد کسب کرده است، نیمی از این درآمد از درآمد نفت حاصل شد.
اما بحران اقتصادی نه تنها نتیجه تحریم های غربی بود. در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، روند برکناری نمایندگان اصلاح طلبان و سپس اصولگرایان و محافظه کاران میانه رو از کلیه پست های دستگاه دولتی، به طور فعال صورت می گرفت و تمرکز تدریجی سه شاخه حکومت در دست نیروهای بسیار افراطی مرتبط با سپاه مشاهده می شد. این امر باعث افزایش مداخله نیروهای انتظامی در زندگی سیاسی کشور شد که غیرمجازبودن آن توسط امام خمینی در وصیت نامه سیاسی وی هشدار داده شد.
در همین زمان، احمدی نژاد سعی کرد قوه مجریه را از کنترل مجلس و سایر ساختارهای حکومتی دور کند که با مخالفت فعال از جانب آنها روبرو شد. دقیقا به خاطر جاه طلبی های بی حد و حصر احمدی نژاد روابط وی با علی خامنه ای رهبر معظم در سالهای آخر حکومت وی تیره شد. این اتفاق سرانجام به انزوا سیاسی وی پس از سال 2013 منجر شد و مانع از نعرفی نامزدی وی برای ریاست جمهوری در سال 2017 گردید.
با این حال، شرایط تغییر کرده است. فروپاشی عملی برجام ، تحریم های ایالات متحده ، سقوط قیمت نفت و شیوع بیماری همه گیر کروناویروس شرایطی را برای انتقام نیروهای سیاسی رادیکال ایجاد کرده است. اصولگرایان - مخالفان رئیس جمهور روحانی با امتیازی خردکننده در انتخابات پارلمانی در فوریه سال 2020 پیروز شدند، آنها از 290 کرسی امکان پذیر 223 کرسی کسب کردند. سیاستمدار میانه رو، علی لاریجانی از مجلس رفت و جای خود را به رئیس مجلس، سرتیپ سپاه محمدباقر قالیباف داد. دو معاون رئیس پارلمان اعضای سابق دولت احمدی نژاد هستند و درمجموع ، طبق گفته ناظران، 60 نماینده مجلس جدید از نزدیکان احمدی نژاد هستند.
امروز رادیکال ها تقریباً همه مواضع مهم را در اختیار دارند. در میان آنها نامزدهای احتمالی برای ریاست جمهوری نیز وجود دارد. این رئیس قوه قضائیه ایران، آیت الله سید ابراهیم رئیسی است که رئیس رادیکال ترین اردوگاه محافظه کار در سیاست ایران می باشد و دریاسالار سپاه دبیر شورای عالی امنیت ملی علی شمخانی و ژنرال محسن رضایی دبیر شورای مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده سابق سپاه هستند.
سیاستمداران مذکور بعید است که جایگاه های عالی رتبه خود را با "پست ناموفق" رئیس جمهور جایگزین کنند. طبق برخی گزارش ها، رادیکال ها برای نقش مقام رهبر بعدی معظم، آیت الله رئیسی را به خاطر محبوبیت وی نگه داشتند. به گفته تحلیلگران ایرانی، امروزه روند کلی سیاست داخلی به روش ها و سبک احمدی نژاد نزدیکتر می شود. به گفته حسین هانی زاده سیاستمدار اصلاح طلب، از آغاز کار مجلس یازدهم، هواداران احمدی نژاد در حال مذاکره با شورای نگهبان درباره احتمال شرکت وی در انتخابات پیش رو هستند.
با این حال بسیاری از افراد در اردوگاه محافظه کاران از دیدگاه دیگری برخوردار اند. بنابراین، یعقوب رضا زاده یکی از اعضای محافظه کار مجلس، احتمال حضور رئیس جمهور سابق در انتخابات 2021 را قطعا رد می کند. او معتقد است که احمدی نژاد بعد از چندین بار نافرمانی خود از مقام معظم رهبری، جایی در عرصه سیاسی ندارد.
9 ماه تا انتخابات ریاست جمهوری در ایران باقی مانده است. کاملاً ممکن است که در این مدت نامزد جدیدی از جناح محافظه کار- رادیکال ظاهر شود. علاوه بر این، شرکت محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2021 به تصمیم رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه ای و همچنین به توسعه اوضاع در داخل و اطراف ایران بستگی دارد. اما امروز، نامزدی احمدی نژاد رئیس جمهور سابق برای سمت رئیس جمهور ایران کاملاً واقعی است.