همتی گفت: در اجلاس جمعه، همراه با رئيس وزارت نفت ايران، با حضور سه رئيس جمهور، ملاقات سودآور و سازنده با نمايندگان ادارات مربوطه روسيه و ترکيه برگزار کردم. موضوع های اصلی عبارت بودند از: قیمت گاز و نفت، فروش کالاهای اساسی، گسترش روابط بین بانک ها، انجام معاملات مالی با ارزهای ملی به جای دلار. هدف از این اقدامات تقویت روابط تجاری بین سه کشور است. همتی افزود: ما تصمیم گرفتیم که در رابطه با موافقت نامه های انجام شده در جلسه با رئیس بانک مرکزی روسیه در مسکو انجام شود. به گفته همتی، سه کشور در تمایل خود به امتناع از استفاده از دلار در تجارت متقابل و برقراری نرخ ثابت دلار نسبت به ارز محلی، متحد هستند.
کارشناسان ترکیه در مصاحبه ای با اسپوتنیک در مورد بیانیه رییس بانک مرکزی ایران درباره توافق سه کشور اظهار نظر کردند و درباره چشم انداز انتقال به استفاده از ارزهای ملی در عرصه تجارت صحبت نمودند.
اقتصاددان ترک آردا تونجا Arda Tunca یادآور شد که ایده استفاده از ارزهای ملی در تجارت متقابل در سطح جهانی مورد بحث قرار گرفته است، چرا که گام های یکجانبه اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در عرصه اقتصادی و تجاری بین المللی، باعث نارضایتی جدی در سراسر جهان شده است. وی ادامه داد: به طور طبیعی، وضعیت دلار به عنوان قوی ترین ارز ذخیره جهانی، به طور طبیعی موقعیت ترامپ را بسیار تقویت کرد، و در نتیجه جامعه جهانی به دنبال راه هایی برای مقابله با این هژمونی بود. ما این را در مثال چین و روسیه می بینیم. بنابراین، تمایل به ترک استفاده از دلار در همه جا شروع به گسترش کرد. ترکیه نیز براساس تجربیات به دست آمده به این روند پیوست.
به همین ترتیب، کارآفرینان روسی که کالا ها را از ترکیه وارد می کنند، به اندازه کافی لیر ترکیه را در دست ندارند. بر این اساس، شما باید مطمئن شوید که عرضه پول در حجم مورد نظر ظاهر شود.. این امر به تدریج امکان پذیر خواهد شد اگر زیرساخت های فنی کارآمد باشد. این فرایند نمی تواند بلافاصله و در یک لحظه اتفاق بیفتد، اما اراده سیاسی در این جهت فرمولبندی شده است، بنابراین عنصر اقتصادی و فنی این موضوع نیز به تدریج چارچوب های بنیادی را به کسب خواهد کرد. بار دیگر تکرار می کنم، در جریان جلسه در تهران برای اولین بار، اعلام شد که مذاکرات بین نمایندگان بانک مرکزی این سه کشور برگزار می شود که گام بسیار مشخصی در جهت استفاده از ارزهای ملی در معاملات و محاسبات ما است. اکنون ما منتظر گزارش بانک های مرکزی در مورد پیشرفت این کار هستیم.
در همین حال، به نظر من، در حال حاضر اجرای عملیات تجاری با استفاده از ارزهای ملی برای مواد انرژی زا امکان پذیر نیست، زیرا این موضوع برای آینده دورتر طراحی شده است. اما امروز، به عنوان مثال، سیستم کلرینگ که در آن محاسبات بین کشورهای ما با جبران درآمد حاصله از گردشگران روسی که به ترکیه می آیند و پرداخت هزینه های ترکیه به تحویل دهندگان گاز طبیعی روسیه انجام می شود، امکان پذیر است.
تونجای تورشوجواشاره کرد که اثر تجارت به پول ملی بین کشورهای ما به تدریج تاثیرگذار خواهد شد و برای چشم انداز دور در نظر گرفته شده است. او گفت: واضح است که محو هژمونی دلار در یک زمان کوتاه غیر ممکن است. اکنون می توانیم در باره حدود 5 درصد از توافق های دوجانبه را با استفاده از پول ملی از کل حجم عملیات تجاری صحبت کنیم. با این حال، به تدریج این شاخص افزایش خواهد یافت، به 10 تا 15 درصد برسد و شروع به تاثیر قابل توجهی بر تجارت بین المللی خواهد کرد. بله، این به مقدار مشخصی از زمان و صبر نیاز دارد، اما این کار سختگیرانه می تواند به پیشرفت جدی کل تجارت و سیستم مالی بین المللی در آینده منجر شود.