در پس زمینه تحریم های جدید ایالات متحده علیه ایران، تعدادی از شرکت های بزرگ اروپایی تصمیم گرفتند بازار ایران را ترک کنند. در میان آنها خودروسازان بزرگی هستند مانند مرسدس بنز و پژو. همچنین بسیاری از خودروهای ساخت داخل مدتهاست به بازار عرضه نشده اند و تعادل رابطه عرضه و تقاضا را برهم زده اند و به تبع آن قیمت خودروهای داخلی نیز در ایران به شدت افزایش یافته است.
در این رابطه با آقای احمد نعمت بخش،دبیر انجمن خودروسازان ایران به گفتگو نشستیم.
چرا قیمت اتومبیل های داخلی افزایش می یابد؟ آیا تحریم های آمریکا علت گرانی خودرو در ایران است؟
از آنجایی که قیمت دلار افزایش پیدا کرده و خودرو هم جر اقلامی است که در آن ارز مصرف می شود و ارز بری دارد می تواند یکی از عوامل باشد ولی از طرف دیگر هم بانک ها سود سپرده ها را کم کردند باعث شد تا پول های سر گردان از بانک ها گرفته شده و وارد بازارهای محتلف شود. این پول های سرگردان وارد بازار مسکن، دلار، سکه شد و الان هم وارد بازار خودرو شده است. صاحبان این پول های سرگردان برای حفظ قدرت پول هایشان آن ها را در بازارهای مختلف سرمایه گذاری می کنند. این پول های سرگردان مقدار زیادی هستند و دولت که پشتت به کوه وصل بود هر چقدر سکه وارد بازار کرد مردم خریدند.
تحریم ها چقدر در این گرانی نقش داشتند؟
نمی خواهم تحریم ها را رد کنم. اگر بخواهم بگویم شاید 10 درصد گرانی خودرو مربوط به تحریم ها است و 90 درصد ربطی به تحریم ها ندارد و مهمترین عامل آن پول های سرگردانی است که در بازارهای مختلف در حال گردش است و ورود این پول ها به هر بازار آن را دچار تورم و گرانی می کند. تولیدات خودرو ما در سال های گذشته مرتب افزایش داشته است و حتی در سه ماهه اول امسال هم 30 درصد افزایش داشته است. البته بعضی وقتها هم یک سری ناهماهنگی های داخلی هم می شود مثلا در یک سری از بخشنامه های دولتی باعث شد که ما در این سه ماهه اخیر افت تولید داشته باشیم و علت آن هم این بود که نتوانستیم کالای مورد نیاز را از گمرک ترخیص کنیم. به دلیل اختلاف نرخ ارز دولت یک شبه اعلام کرد که هر کالایی که می خواهد از گمرک ترخیص شود باید ما به تفاوت آن پرداخت شود. ما با کلی دوندگی و جلسات توانستیم بگوییم که مابه تفاوت ارز را از تولیدی ها نگیرد که بلاخره اصلاح شد. که یکی از دلایل افزایش قیمت عرضه کمتر در این سه ماهه آخر بوده که متاسفانه به خاطر بوروکراسی در دولت بود و حتی من اعلام کردم که ترامپ باید بیایید از شما یاد بگیرد که چوب لای چرخ صنعت بگذارد.
آیا این قیمت ها واقعی است یا حباب قیمتی است؟
این افزایش قیمت ها کاذب است. برای خودرو های زیر 45 میلیون تومان یک افزایش قیمت 7.5 میلیون تومان و برای خودروهای بالاتر ازاین قیمت 10 میلیون تومان است. افزایش قیمت پراید 22 میلیون تومانی به خاطر بورس بازی است. کسانی که خودرو خریدند بورس بازی می کنند و قیمت را در روزنامه ها بالا می برند و می خواهند گران تر بفروشند ولی کسی با این قیمت خرید و فروش نمی کند و کسی پراید را 40 میلیون نخریده است.
پس این افزایش قیمت به طور اسمی بالا رفته است و به طور واقعی هیچ خرید و فروشی با این قیمت انجام نمی شود؟
بله، صاحبان پول های سرگردان که خودرو خریده اند برای اینکه بازار گرمی کنند، در روزنامه آگهی می کنند که پراید 40 میلیون تومان و این شبهه را در ذهن ها می اندازد که پراید به این قیمت رسیده است ولی اگر شما کل ایران را بررسی کنید شاید 10 تا پراید هم با این قیمت بفروش نرسد. در صورتی که کارخانه های ما 1000 دستگاه در روز پراید تولید می کنند.
آیا وقتی که قیمت را به طور کاذب بالا بردند ولی خرید و فروشی انجام نشود آیا صاحبان پول های سرگردان دچار ضرر خواب سرمایه نمی شوند؟
نه اینها در پیش فروش ها شرکت کرده اند و پراید را به قیمت کارخانه و مثلا 22 میلیون تومان خریده اند و حالا می خواهند 40 میلیون تومان بفروشند. البته ما با تدابیری که اندیشدیم قیمت ها در بازار پایین می آید.
دولت چه راه کاری را برای کاهش قیمت خودرو اندیشیده است و چطور می خواهد قیمت این بازار را کنترل کند؟
من دولتی نیستم و این مورد را باید از دولت سوال کنید. ما در دهه 70 همین اختلاف قیمت بازار و کارخانه را پیدا کردیم و راهکار اینست که خودرو در حاشیه بازار بفروش برسد. این تنها راه کاری است که باعث می شود قیمت خودرو پایین بیاید. این راهکار بر اساس یک اصل اقتصادی است که می گوید قیمت هر کالا را عرضه و تقاضای آن کالا تعیین می کند. تولید خودرو سازها در سال 95 نسبت به سال 94 حدود 40 درصد افزایش داشته است و در سال 96 نسبت به سال 95 حدود 15 درصد افزایش داشته و در دو ماهه اول امسال هم 31 درصد نسبت به دوماهه اول سال پیش افزایش تولید داشتیم و خودرو ساز سعی کرده که تولید و عرضه خودرو را افزایش دهد. چکار کنیم که تقاضا در طرف دیگر کاهش پیدا کنیم راهکارش اینست که اجازه دهیم خودرو در حاشیه بازار بفروش برسد. اگر پیش فروش کنند و بگویند که ما در حاشیه بازار قیمت می گذاریم، شاید 90 درصد از متقاضیان که پول های سرگردان دارند از این بازار خارج شوند. چون دیگر برای آنها صرف نمی کند که بخواهند خودرو را بخرند و گران تر بفروشند و چون تقاضای خرید کم می شود خود به خود قیمت پایین می آید. دولت تا حدودی به این نتیجه رسیده است ولی هنوز اعلام نکرده است.