تحریم های ایران را می توان به ۴ دسته ی کلی تقسیم کرد: تحریم های چند جانبه مانند تحریم های شورای امنیت سازمان ملل ، تحریم های اتحادیه اروپا، تحریم های تک جانبه از طرف کشورهای مختلف مانند آمریکا و تحریم های کنگره آمریکا.
مجموعه ای از تحریم های اقتصادی، تجاری، علمی و نظامی علیه ایران از طرف دولت ایالات متحده یا تحت فشار این کشور بر جامعه ی بین المللی از طریق شورای امنیت سازمان ملل اعمال شده است. در دی ماه سال ۹۴ بخشی از این تحریم ها به واسطه ی توافق برجام لغو گردید. آمریکا با خروج یک طرفه از برجام و از سرگیری برخی تحریم ها از ماه آگوست سال جاری و وعده هایی برای اجرای تحریم های جدید از ماه نوامبر ، نگرانی و ترس را در اقشار مختلف ایران ایجاد کرده است. نگرانی از بازگشت به دوران قبل از برجام و تحریم های شدید تر از جانب آمریکا و برخی کشورهای اروپایی را از صاحبان کسب و کار در ایران جویا شدیم.
اگر تحریم های آگوست آمریکا را با هم مرور کنیم، تحریم ها مربوط به خرید و تهیه دلار آمریکایی توسط دولت ایران، تحریم های مرتبط با تجارت ایران در زمینه طلا و فلزات گرانبها، مواد خام یا فلزات نیمه تمام شامل آلومینیوم و آهن، ذغال و نرم افزار برای یکپارچه سازی پروسه های تحریم های مرتبط با صنعت خودروسازی ایران ، تحریم ریال ایرانی و غیره است.
یکی از کارشناسان شرکت بیمه ای در ایران در پاسخ به پرسش خبرنگار اسپوتنیک در خصوص اینکه تحریم های اخیر، تاثیری بر وضعیت شرکت های بیمه داشته یا خیر گفت:
این تحریم ها شاید مستقیما حوزه ای که من در آن فعالیت می کنم را تحت تاثیر قرار ندهد، اما قطعا با واسطه اثرگذاری خودش را خواهد داشت. از طرف دیگر اتفاقی که بطور مشابه در قبال خبرهایی از این جنس رخ می دهد، به استقبال رفتن حوزه کسب و کار و کلا محیط اقتصادی در واکنش به این خبرهاست. چیزی که اصطلاحا به آن « پیش خور کردن اخبار» می گویند. یعنی بلافاصله بعد از اینکه محیط کسب و کار متوجه شد که بحث تحریم جدی واکنش نشان داد و قیمت ارز و سکه رو به افزایش گذاشت. به طبع سطح عمومی قیمت ها نیز افزایش داشت. در حالیکه عملا چندین ماه با اجرایی شدن تحریم های آمریکا در آگوست باقی مانده بود.
اثراتی که در بیمه می توان مشخصا به آن اشاره کرد ، چیست؟
— اثرات عدم امکان انتقال پول در مراوده با شرکت های اتکایی خارجی
— افزایش قیمت بیمه نامه ها به دلیل تورم به طور مثال افزایش قیمت بیمه بدنه خودرو به خاطر افزایش قیمت خودروها
— افزایش قابل ملاحظه خسارت برخی بیمه نامه ها مانند بیمه های درمان به دلیل افزایش قیمت دارو و تجهیزات پزشکی
کارشناسی در بخش صنعت خودروسازی که یکی از ملموس ترین فشارهای تحریمی را طی این سال های متحمل شده و می شود در گفتگو با خبرنگار اسپوتنیک بیان داشت:
شرایط صنعت خودروسازی قطعا در مقایسه با دوره پیش از توافق برجام بسیار بهتر شده است. تیراژ تولید خودرو افزایش یافته و شرکت های فرانسوی پژو و رنو حضور موثری در خودرو سازی ایران داشته اند.
در شرایط فعلی نیز می توان گفت ، هنوز تحریم ها اثرات خود را به طور کامل نگذاشته است. اگرچه افزایش قابل ملاحظه قیمت خودرو در بازار آزاد، کارخانه های تولید خودرو را در واگذاری محصولات با مشکلاتی مواجه کرده است، اما پیش بینی می کنم که با خروج کامل شرکت های فرانسوی و اعمال کامل تحریم ها، تیراژ تولید خودرو افت چشمگیری داشته و برخی از خودروها نیز امکان تولید در داخل را نداشته باشند.
با توجه به اینکه تعداد نیروی انسانی شاغل در صنعت خودرو و صنایع وابسته همچون قطعات خودرو و… قابل ملاحظه هستند، اعمال کامل تحریم ها می تواند تبعات منفی در زمینه اشتغال داشته باشد.
آیا تحریم های جدید می تواند شرایطی مشابه شرایط قبل از برجام یا بدتر از آن ایجاد کند ؟
با قاطعیت نمی توان نظر داد. از یک سور هر دو طرف تحریم یعنی آمریکا و ایران تجربیاتی از دوره قبلی دارند که در تحریم های اخیر می تواند کمک کننده شان باشد. از طرف دیگر برخلاف دوره قبلی تحریم ها تنها آمریکا در مقابل ایران قرار گرفته و اروپا و جامعه جهانی خروج آمریکا از برجام و زیرپازدن به یک توافق بین المللی که از یک گفتگوی طولانی مدت حاصل شده، محکوم کرده اند. روسیه و چین نیز به عنوان شرکای ایران نقطه برتری ایران در این تحریم ها هستند.
آقای حامد کنی ، یکی از فعالین در زمینه نشر کتاب در ایران در خصوص فشار تحریم ها در این بخش به خبرنگار اسپوتنیک گفت:
اولین مطلبی که در خصوص تحریم ها روی کار ما این است که ، وضعیت روانی جامعه را به هم ریخته و این به هم ریختگی باعث می شود که ما در تمامی حوزه ها دلواپسی اقتصادی داشته باشیم. دلواپسی اقتصادی ، رونق را از بین می برد. در واقع آنچه رخ داده از بین رفتن رونق است. تغییر ارزش ارز و گران شدن اجناس، به طبع کالا گرانتر تولید می شود و در حالی که ارز مرجع همچنان به کاغذ تعلق می گیرد ولی تب و تاب گرانی روی کاغذ هم تاثیر گذار بوده است. بازار کاغذ هم دو نرخی است یعنی یک نرخ آزاد و یک نرخ دولتی که در قیمت گذاری کتاب ها تاثیر زیادی گذاشته است. از طرفی هم کالای کتاب از سبد خرید به تدریج خارج می شود و همین امر فروش را در این بخش کم کرده است و بدین ترتیب وقتی که کم تولید می کنید ، گرانتر می فروشید. در واقع وقتی تیراژ را کاهش می دهیم قیمت مان گرانتر می شود. شاید اگر مخاطبان اقبال بیشتری به کتاب نشان می دادند، چه بسا که کتاب ارزانتر هم می شد.
بعید می دانم که به دوران قبل از برجام برگردیم ،شواهد تاریخی ما نشان می دهد که هیچ وقت وضع بهتر را تجربه نکرده ایم. هر زمان که کالایی گران شده بعد از مدتی گرانتر شده و هیچ وقت به قیمت سابق بازنگشته و یا ارزانتر نشده است. مگراینکه چیزی شبیه به قطع نامه ۵۹۸ رخ دهد که بسیار بعید به نظر می رسد. پیش بینی من این است که قیمت دلار به شدت افزایش پیدا می کند و این افزایش قیمت بر صنعت نشر هم تاثیر خواهد گذاشت.