در هر صورت واژههایی از قبیل تحریم و فشار اقتصادی، برای دولت و مردم ایران واژههایی غریب و ناآشنایی نیستند.ایران از تحریمهای تقریبا چهل ساله آمریکا و نیز تحریمهای شدید سازمان ملل به دلیل برنامه هستهای از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، جان سالم به در برده است. این کشور نحوه اجتناب از تحریمها را برای فروختن نفتش و به دست آوردن محصولات و مواد خام مورد نیاز برای حفظ اقتصادش، یاد گرفته است.
نکته اینجاست که علیرغم برتری آمریکا در سیستم مالی جهانی و توانایی زیادش در تشخیص تراکنشهای مشکوک، تجار ایرانی میتوانند معاملههای کوچک، مانند خرید محصولات غذایی از ترکیه را فارغ از سیستم مالی تحت کنترل ایالات متحده انجام دهند. با این حال، شرکتهای بزرگ برای خرید محصولات صنعتی اختصاصی از اروپا، مانند ماشینآلات تولید خودرو یا اجزای تولید پتروشیمی دوران سختی خواهند داشت. بانکهای جهان از تامین مالی یا ارائه اعتبارنامه برای هرگونه توافقنامه با ایران خودداری خواهند کرد زیرا همکاری آنها با ایران به معنای قطع شدن ارتباطشان با آمریکاست.
در گذشته، ایران برای دور زدن تحریمهای بانکی، تراکنشها را با طلا یا ارزهای محلی انجام میداد. در سال ۲۰۱۲ این کشور برای واردات مواد غذایی ناگزیر از راههای جایگزین برای پرداخت پول کالاهای وارداتی خود از قبیل استفاده از طلا، نفت و ین ژاپن بهره برد. در زمینه صادرات نفت و گاز نیز،ایران به جای دلار از مشتریان نفتی خود دلار و ارزهای محلی دریافت نمود. به عنوان نمونه، چین و هند، برای تجارت با ایران توافقات معامله کالابهکالا امضا کردهاند. ترکیه نیز با لیر با ایران تجارت کرد. مشکل ایران این است که کسبوکارهای خارجی به ندرت خواهان پرداختشدن پولشان به ریال هستند. ریالی که ارزش آن در حال کاهش است. علاوه بر این، آمریکا ممکن است درخواست کند که تراکنشها با ارز محلی یا طلا با ایران هم محدود شود. این امر احتمالا تلاش پیوسته ایران برای ایجاد شبکه تجاری با روسیه و ترکیه را مختل کند.
روش دیگری که در گذشته توسط ایران به منظور تجارت اتخاذ شده است و تکاپوی این کشور پس از خروج ایالات متحده از برجام در راستای این روش ، نشان از ادامه دار بودن آن است؛ استفاده از یک شبکه متغیر شرکتهای صوری در کشورهایی مانند چین، امارات، عراق و لیختناشتاین است. معمولا این شرکتها توسط خارجیان اداره و با اسامی مبهم ثبت میشوند. مقامات آمریکایی برای تعقیب این شرکتها، سالها بر روی اسناد مالی و ردیابیهای اطلاعاتی مطالعه کردهاند. ترکیه، در این زمینه جایگاه قابلتوجهی دارد و نکته جالب توجه اینست که تعداد شرکت های ثبت شده ایرانی در ترکیه پیش از این نیز در سال 2012 رشد چشمگیری داشتهاند و مدتی قبل و پس از خروج آمریکا از برجام نیز این روند صعودی در ثبت شرکت مشاهده شده است.
در این بین ایران همچنان میتواند مراودات تجاری خود را با چین و روسیه نه تنها ادامه، که گسترش دهد. ایران میتواند از روسیه به عنوان مسیر جایگزین برای انتقال نفت خود استفاده کند همچنین امکان ترانزیت نفت از بنادر شمالی دریای خزر یا استفاده از راه آهن ترکمنستان نیز وجود دارد. اگر اتحادیه اروپا و مشتریان آسیایی نفت ایران به خاطر ترس از تحریمهای آمریکا از خرید نفت از ایران خودداری کنند، تهران مجبور خواهد شد به دنبال راه دیگری برای صادرات نفت خود باشد. در این بین روسیه میتواند نقش میانجی را بازی کند. مسئله این است که روسیه میتواند از نفت ایران برای مصرف داخلی خود استفاده کرده و حجم صادرات نفتی خود به سایر کشورها را افزایش دهد.
از سوی دیگر بانک های چین همچون گذشته بعنوان ابزاری برای دور زدن تحریم ها توسط ایران محسوب میگردند. بانک چینی کونلون، تنها یکی از ابزارهایی بود که ایران از آن برای دور زدن تحریمها استفاده کرد. ایران احتمالا میتواند با استفاده از کونلون، کالاهای زیادی بخرد، زیرا این بانک از قبل تحت تحریم بوده و خارج از سیستم مالی آمریکا فعالیت میکند.
در این بین بیان این نکته نیز حائز اهمیت است که شرایط ایران در برابر ایالات متحده و اروپا بمانند سال 2012 نیست و ایران به تنهایی در معرض هجمه اروپا و آمریکا نیست.تفاوت عمده در اینست که اینبار بین ایالات متحده و اروپا بر سر مسئله ایران اختلاف نظر وجود دارد و این اختلافات احتمالا باعث تقویت این استدلالها خواهد شد که دیکتههای ترامپ باید نایده گرفته شود و به گفته ادوارد کارلسون، وکیل متخصص در تحریمهای ایران: ایرانیان، با یک دشمن دارای اتحاد کمتر مواجه هستند. اگر قبلا با چند اژدها مواجه بودند الان فقط با آمریکا مواجهاند.