گزارش و تحلیل

آیا صلح بین ایران-اسرائیل و ریاض- تهران ممکن است؟+ فیلم

در 7-مین کنفرانس مسکو در باره امنیت بین المللی، یعقوب کدمی سیاست شناس اسرائیلی و رئیس سابق سرویس اطلاعات «ناتیف» و عضو کمیته سرویس اطلاعات اسرائیل در امور نیروهای مسلح ایران به سوالات «اسپوتنیک» در خصوص مناسبات آتی سه کشور نیرومند خاور میانه: ایران، اسرائیل و عربستان سعودی پاسخ داد.
Sputnik

اسپوتنیک: هم اکنون مناسبات ایران و اسرائیل را نمی توان دوستانه نامید. این امر بر یکسری مسائل در خاورمیانه تأثیر گذار است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اگر ایران و اسرائیل بتوانند با یکدیگر آشتی کنند، یکسری از مسائل در خاورمیانه حل وفصل خواهند شد. به نظر شما آیا زمانی صلح بین اسرائیل و ایران ممکن خواهد بود؟ آیا اسرائیل می تواند قدم اول را بردارد و خردمندی از خود نشان بدهد؟
کدمی: صلح زمانی بین ایران و اسرائیل برقرار خواهد شد که مقامات کنونی جمهوری اسلامی ایران برخورد خود نسبت به ما را تغییر بدهند. ما تا قبل از روی کار آمدن مقامات کنونی در ایران،هیچگونه مشکلی با ایران نداشتیم. ما ایران را برسمیت می شناسیم و برای ملت ایران و فرهنگ آن ارزش زیادی قائلیم.مقامات کنونی در ایران بطور خاصی اسلام را تفسیر می کنند که با کشورهای دیگر اسلامی و عربی و حتی شیعه تفاوت دارد. این موضوع مشکل آفرین است. بطورکلی اگر ما این تعریف را توجیه کنیم که اسرائیل — کشور معقولی است، صلح حتما ممکن خواهد شد».

اسپوتنیک: از سوی دیگر، مناسبات عربستان سعودی و ایران در خاورمیانه خیلی دشوار است. آیا به نظر شما راه حلی برای رفع این مسأله وجود دارد؟
کدمی: به عقیده من، عربستان سعودی و ایران از امکان برقراری مناسبات سالم و رفع تشنج برخوردارند. در اینجا همه چیز به ایران بستگی دارد. عربستان سعودی احساس می کند که تهران می خواهد رهبری سنی را از مکه و مدینه بیرون بیاندازد و همه چیز، از جمله مهمترین اماکن مقدس را صاحب شود. عربستان سعودی اینگونه اعمال را به عنوان اقدامات تهاجمی ارزیابی می کند. همانا این موضوع مانع از برقراری مناسبات سالم بین دو کشور می شود. اگر ایران برای آرام کردن عربستان سعودی ابراز آمادگی کند، این امر اوضاع را تغییر خواهد داد، زیرا ریاض نسبت به تهران به عنوان یک سرزمین شیعه نشین، هیچگونه ادعایی ندارد. ایران خودش را «نگهبان» تمام اماکن مقدس شیعه هم درعراق و هم در لبنان می داند. در عربستان سعودی نیز مانند کویت، بحرین، شیعیان زیادی زندگی می کنند. از اینرو وقتی این اتفاق به دلیل احساس خطر و تهدید رخ می دهد ما واکنش مربوطه را مشاهده می کنیم. اما به عقیده من، همانا روسیه که با ایران و عربستان مناسبات خوبی دارد می تواند نقش سازنده ای در حل و فصل این مسأله ایفا کند.
اسپوتنیک: در فضای رسانه ای اخباری در گردش است که گویا اسرائیل بطور محرمانه علیه ایران با عربستان سعودی به توافق رسیده است. آیا این خبرها واقعیت دارند؟ دورنمای نزدیکی تل-آویو و ریاض در سطح رسمی دیپلماتیک چگونه است؟
کدمی: یک ضرب المثل قدیمی رومی وجود دارد:«دشمن دشمن من ، دوست من است: درست است که اسرائیل با احتیاط نسبت به ایران برخورد می کند و خطر ایران را به عنوان نوعی حمایت از اجرای تروریسم علیه اسرائیل و تلاش برای بدست آوردن سلاح هسته ای تلقی می کند. همین موضوع در خصوص عربستان سعودی صادق است. منافع مشترک برای هماهنگی سیاست های ما از همینجا ناشی می گردد تا در مقابل این خطر از خود دفاع کنیم. اما تا زمانی که بحران فلسطین حل و فصل نشود، مناسبات ما با جهان اسلام و کشورهای عربی غامض خواهد بود. اما به محض آنکه بحران فلسطین حل و فصل شود، مناسبات ما با عربستان سعودی و دیگرکشورهای اسلامی و عربی شکل دیگری بخود خواهد گرفت.
اسپوتنیک: در باره اوضاعی که در افغانستان شکل گرفته چه نظری دارید؟ آیا امکان برقراری صلح در آنجا هست؟
کدمی: در آنجا وضع دشوار و پیچیده است. آنچه طی 20 سال گذشته در افغانستان انجام شد برای حل مسائل نبوده است. آنچه کشورهای خارجی در افعانستان انجام دادند برای پول درآوردن و دستیابی به سود خود بوده است. عملا هیچ کشوری هیچ کاری برای خود افعانستان انجام نداده است. هم اکنون وضع طوری است که فقط توافق داخلی می تواند موثر باشد، بدون آنکه نیروهای خارجی مسلح شوند و از گروهک های مخاصم حمایت شود. باید همه گروه های داخلی پشت میز مذاکره بنشینند. این تنها راه خروج برای افغانستان است.

بحث و گفتگو