گزارش و تحلیل

آیا فنای دریای خزر نزدیک است؟

ایران پیشنهاد می کند ابتدا فاجعه زیست محیطی در خزر برطرف شود و بعد مقام حقوقی خزر تعیین گردد.
Sputnik

مدتهاست که موضوع مقام حقوقی دریای خزر توسط  پنج کشور حاشیه خزر (روسیه، ایران، آذربایجان،قزاقستان، ترکمنستان) بررسی می شود و به نظر می رسید که به مرحله نهایی گذار کرده است. چندی پیش، چند تن از مقامات عالیرتبه کشورهای نامبرده اظهار داشتند که طرح کنوانسیون که تعیین کننده مقام حقوقی خزر است تهیه شده است.  انتظار می رود همانا این طرح بررسی و در نشست آتی سران کشورهای منطقه که باید بهار سال جاری برگزار شود به امضا برسد.

پدیده ای نادر در دریای خزر+عکس
بدون شک مهمترین بخش در حل و فصل این بحث چندین ساله باید معیار حقوقی و اصولی باشد تا بر اساس آن مرزبندی حقوقی در دریا بین کشورهای حوضه خزر ممکن شود. اما نباید فقط به جنبه های حقوقی کشورهای حاشیه خزر اکتفا کرد، زیرا آن ها باید نسبت به حل و فصل مسأله حاد زیست محیطی برخورد جدی نشان بدهند تا قبل از هر چیز بتوان اکو سیستم خزر را حفظ کرد و مانع از بروز فاجعه زیست محیطی شد.

دکتر محمد درویش، مدیر کل مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست در ایران، در گفتگویی با «اسپوتنیک» در این خصوص اظهار نظر نمود.

دکتر درویش  به دفاع از خزر برخاسته و سعی می کند مانع از اجرایی شدن پروژه شیرین سازی آب این دریا و انتقال آن به مناطق خشک ایران شود.

—  طرح شیرین سازی آب دریای خزر حتی قبل از انقلاب 1979 تحت عنوان «ایران رود» بررسی شده بود. این طرح، ساخت کانالی را در نظر می گرفت که از طریق آن آب باید به خلیج فارس منتقل شود. این طرح تا حدی با طرح کنونی در دستور روز فرق دارد- انتقال آب به  شهر سمنان که دچار کم آبی شدید است. چند بار پس از انقلاب، طرح «ایران رود» مطرح شد. اما متخصصان  حفاظت از محیط زیست توانستند با مطرح کردن دلایل محکم مانع از اجرایی شدن این طرح بشوند.

 

دکتر محمد درویش در خصوص از بین رفتن ماهی خاویار و دیگر انواع ماهی در خزر چند علت را برشمرد.

—  چند مورد است،یکی صید بی رویه و یکی ورود فاضلاب ها و کاهش کیفیت و یکی ورود عروس دریایی از طریق کانال دریای سیاه برای انتقال کشتی ها که باعث شد موجودی که در دریای کاسپین دشمن طبیعی نداشت وارد بشود و شروع به قتل عام ماهی های «کیلکا» بکند. برای حفظ آبزیان خزر، هر نوع ورد فاضلاب و پساب باید ممنوع بشود.

دکتر محمد درویش در این خصوص معتقد است که در وهله اول،  کشورهای حاشیه خزر باید در گزینه نهایی کنوانسیون مقام حقوقی خزر و حقوق  5 کشور، جزئیاتی اعلام بشوند که حفاظت از اکوسیستم خزر  را تأمین کند و مانع از بروز فاجعه زیست محیطی در حوضه خزر شود.

—  باید به صراحت اعلام بشود که برای حفظ آبزیان خزر، شکار و صید برای مدتی تعطیل بشود تا وضعیت دریای کاسپین دوباره به حالت اول خودش برگردد و باید تأکید بشود که از هر نوع طرح های انتقال آب در تمام کشورهای حاشیه این دریا ممانعت شود.

 

بحث و گفتگو