گزارش و تحلیل

خطرات تغییر موضع مصلحتی ترکیه برای ایران

© Sputnik / Sergey Guneev /  مراجعه به بانک تصاویر خطرات تغییر موضع مصلحتی ترکیه برای ایران
خطرات تغییر موضع مصلحتی ترکیه برای ایران - اسپوتنیک ایران
اشتراک
یکی از ویژگی های دیپلماسی جناب آقای اردوغان رییس جمهوری ترکیه همیشه این بوده که شما هیچ وقت نمی توانید قدم بعدی ایشان را محاسبه کنید و نمی توانید متوجه شوید وی در کدام جبهه قرار دارد.

اسپوتنیک - آقای اردوغان رییس جمهوری ترکیه زمانی آنقدر با آقای بشار الاسد صمیمی می شود که سحری را در دمشق و افطار را در آنکارا با هم می خورند و زمانی دیگر با هم دشمن خونی می شوند.

اردوغان: تعامل میان سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه و اسرائیل ادامه دارد - اسپوتنیک ایران
اردوغان: تعامل میان سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه و اسرائیل ادامه دارد

اگر منافع اش اقتضا کند علیرغم همه توافقات هواپیمای روسی را ساقط می کند و بعد وقتی می بیند منافع اقتصادی کشورش در خطر است عذر خواهی می کند و تلاش می کند جبران ما فات کند.

در برهه ای از زمان به اقتضای مصلحت موضع شدیدا تندی بر علیه اسرائیل می گیرد و از فلسطینی ها حمایت می کند و حتی در مقابل رئیس جمهوری اسرائیل در یک کنفرانس بین المللی بلند می شود و اظهار می دارد حاضر نیست با یک آدم کش در یک سالن بنشیند و زمانی دیگر پیغام و پسغام های صمیمانه برای اسرائیلی ها ارسال می کند.

البته اگر بخواهیم مواضع متناقض آقای اردوغان را رصد کنیم شاید بتوانیم صدها مورد از اینها را شمارش کنیم ولی به هر صورت باید پذیرفت که وی با این سیاست حدود بیست سال است حاکم مطلق ترکیه می باشد و خوب بسیاری از مردم ترکیه هم طرفدار او می باشند.

شاید بتوان گفت راز موفقیت آقای اردوغان این بود که وقتی جو و فضای ناسیونالیسم ترک و حکومت لاییک در این کشور موجب آن شده بود ترکیه در بدترین شرایط اقتصادی در تاریخ خود قرار گیرد وی با ایدئولوژی اسلامگرایی که از افکار اخوان المسلمین نشآت گرفته بود در ترکیه به قدرت رسید و با آن ایدئولوژی موفق شد شرایط اقتصادی ترکیه را از این رو به آن رو کند.

نمی خواهم خیلی وارد بحث ایدئولوژی اخوان المسلمین شوم  ولی برای اینکه خواننده اطلاعات سطحی از این تفکر داشته باشد باید بگویم این ایدئولوژی به نوعی ایدئولوژی اشتراکی اسلامی اما با شمه اقتصادی می باشد.

در این ایدئولوژی و تفکر اعضای گروه وابستگی شدیدی به هم دارند و چه از لحاظ اقتصادی چه از لحاظ فرهنگی چه اجتماعی و ... هم پشتیبان همدیگر هستند وهم اینکه در فضای بسته خود با هم همکاری می کنند و به رشد و اعتلای یکدیگر کمک می کنند.

در واقع اینها همه با هم حالت ائتلاف برادری پیدا می کنند و در همه موارد به همدیگر مانند برادر اعتماد دارند، مگر اینکه عکس اش ثابت شود، که در آن صورت فردی که عهد اخوت را ادا نکند علاوه بر طرد شدن از مجموعه با برخورد بسیار شدید دیگر اعضا مواجه می شود.

روحانی: اردوغان نیت آزرده خاطر کردن ایرانیان را نداشت - اسپوتنیک ایران
روحانی: اردوغان نیت آزرده خاطر کردن ایرانیان را نداشت

و به همین دلیل است که زمانی که برخی در ترکیه تلاش کردند بر علیه اردوغان کودتا کنند به یکباره چند هزار نفر در ادارات ومراکز مختلف ترکیه بازداشت شدند وهمه متهم شدند که طرفداران  جنبش گولن وابسته به "محمد فتح الله گولن" می باشند، چون جنبش وی نیز به نوعی همان تفکر های مشترک اخوانی را دارد و حتی زمانی آنها در کنار آقای اردوغان قرار داشتند ولی خوب امروزه با وی دشمن هستند.

بد نیست اشاره کنیم که علیرغم روابط بسیار صمیمی و همپیمانی میان ترکیه و آمریکا آقای گولن امروزه در آمریکا اقامت دارد و دولت ترکیه تلاش های عدیده ای برای استرداد وی انجام داد که ناموفق بود، چون احتمالا آمریکایی ها و بالطبع لابی های قدرت در آمریکا آقای گولن را برای وقت مبادا نگه داشته اند تا اگر آقای اردوغان از چهارچوب ترسیم شده برای او خارج شد از گولن بر علیه اش استفاده کنند.

به هر صورت سیاست های پاندولی آقای اردوغان طی چند دهه اخیر منجر به آن شد که بسیاری از متحدین قبلی اردوغان پشت او را خالی کنند و وی مجبور شود به سمت احزاب و گروه های پان ترکیسم روی بیاورد و به آنها نزدیک شود، امری که شکاف فیما بین وی و اسلامگراهای ترکیه را بسیار شدید کرد.

بسیاری از اسلامگراهای ترکیه باور دارند دلیل سقوط امپراتوری عثمانی به این دلیل بوده که این امپراتوری در برهه ای تحت تاثیر برخی جوانان که در غرب تحصیل کرده بودند به سمت و سوی پان ترکیسم روی آورد و همان امر منجر شد در نهایت بقیه ملت هایی که تحت سلطه خلیفه عثمانی بودند از حکومت سلطان عثمانی نفرت پیدا کنند و با دشمنان این حکومت متحد شوند.

البته اینها بیراهه هم نمی گویند و باید توجه داشت اوج قدرت حکومت عثمانی زمانی بود که مبنای حکومت وحدت میان مسلمانان بود (مبنایی که اساس آن حدیث پیامبر اکرم (ص) "لافَضلَ لِعَرَبِيٍ عَلى عَجَمِيٍّ و لاعَجَمِيٍّ عَلى عَرَبِيٍّ و لا أحَمَرَ عَلى أسوَدَ و لا أسوَدَ عَلى أحَمَرَ إلاّ بِالتَّقوى" می باشد) و ضعف آن زمانی ایجاد شد که حکومت عثمانی از ایجاد وحدت میان مسلمانان دور شد و به سمت و نژاد ترک را بر دیگر نژاد ها برتر دانست.

حال با این رویکرد نژاد پرستانه این روزها ترکیه کم کم از محیط اسلامی خود دور شده و به سمت و سوی پان ترکیسم کشیده شده و بدیهی است این ماجرا چالش های ترکیه در موارد مختلف را دو چندان کرده، امری که ممکن است در نهایت منجر به فروپاشی کل تلاش های چندین ساله آقای اردوغان گردد.

واکنش متفاوت احمدی‌نژاد به شعرخواندن اردوغان  - اسپوتنیک ایران
واکنش متفاوت احمدی‌نژاد به شعرخواندن اردوغان

امروزه مشاهده می کنیم ترکیه تقریبا در همه جنگ ها و درگیری ها از چین (ایگورها) گرفته تا چچن (در روسیه) تا هند و برمه (روهینگا) تا افغانستان تا آذربایجان و خلیج فارس و عراق و سوریه و لبنان و فلسطین و لیبی و یمن و دیگر کشورهای آفریقایی و ... درگیر است و از سوی دیگر در دریای مدیترانه نه فقط با یونان و قبرس بلکه با کل اتحادیه اروپا در افتاده.

بدیهی است این درگیری ها بی هزینه هم نمی باشد و خوب علاوه بر هزینه های سیاسی هزینه های اقتصادی سنگین هم بر اقتصاد ترکیه تحمیل می کند.

زمانی ترکیه تقاضای خرید سیستم دفاعی آمریکایی کرد و آمریکایی ها با بهانه تراشی از تحویل این سیستم به ترکیه خودداری کردند و ترکیه در نهایت سامانه اس 400 روسی را خریداری نمود، امری که منجر به افزایش تنش میان ترکیه و آمریکا گردید و در نهایت آمریکایی ها اقدام به وضع تحریم های اقتصادی بر علیه ترکیه نمودند.

امروزه با توجه به نتیجه انتخابات آمریکا و روابط بد آقای اردوغان با دمکرات ها، بیم آن می رود که با رسیدن بایدن به قدرت در این کشور شرایط برای ترکیه بد تر شود.

به همین دلیل ترکیه تلاش دارد با نزدیکی مجدد به اسرائیل از کمک لابی های صهیونیست در کنگره آمریکا بهره ببرد تا بلکه آنها جلوی این تحریم ها را بگیرند.

چند نکته در این ماجرا قابل تامل است:

اول : آذربایجان اینبار میانجی ترکیه و اسرائیل شده و خود این ماجرا شاید برای ایرانی ها به نوعی یک زنگ خطر باشد که روابط آذربایجان با اسرائیل آنقدر صمیمی شده که بخواهد میانجی ترکیه و اسرائیل باشد.

دوم : قطعا اسرائیلی ها کارکشته تر از آن هستند که با سخنان آقای اردوغان بخواهند نرم شوند و آنها هم خواسته هایی از ترکیه در مقابل خواهند داشت که حد اقل اش پیوستن ترکیه به روند جبهه سازی منطقه ای بر علیه ایران می باشد مخصوصا که آنها تلاش های دیگری در جبهه قطر و عربستان برای شکستن همکاری های مشترک ایران قطر و ترکیه شروع کرده اند.

سوم: اشاره آقای اردوغان به همکاری های امنیتی موجود فیما بین ترکیه و اسرائیل نکته بسیار قابل تاملی است و شاید بد نباشد به یاد داشت که سردار علیرضا عسگری فرمانده اسبق سپاه پاسداران ایران در لبنان و معاون اسبق وزیر دفاع سال 2007 توسط اسرائیلی ها در شهر استانبول ترکیه ربوده شد و امروزه هنوز مفقود الاثر هستند، امری که نشان می دهد دست سازمان های اطلاعاتی اسرائیل در ترکیه کاملا باز است.

اردوغان: ترکیه خود را بخشی از اروپا می داند - اسپوتنیک ایران
اردوغان: ترکیه خود را بخشی از اروپا می داند

چهار: علیرغم همه خصومت هایی که فیما بین ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس وجود دارد، این کشورها از پذیرش هواپیماهای بی 52 آمریکایی خودداری کردند و طبق اخبار ضد و نقیضی که در رسانه ها منتشر می شود حتی از همکاری با آمریکایی ها در زمینه هرگونه حمله به ایران طفره رفته اند و به این دلایل آمریکایی ها هواپیماهای بی 52 و جنگنده های پیشرفته شان را در پایگاه انجرلیک ترکیه مستقر کرده اند، پایگاهی که حدود 85 بمب هسته ای هم در آن انبار کرده اند.

پنجم : اسرائیلی ها برای انتقال تسلیحات خود به آذربایجان راه دیگری جز ترکیه نداشته و ندارند و خوب همراه با این تسلیحات جاسوس های زیادی هم به آذربایجان گسیل می دارند.

ششم : باید توجه داشت که بسیاری از مخالفین نظام جمهوری اسلامی امروزه در ترکیه مستقر هستند و بسیاری از کانال های خبری و رادیو تلوزیونی جدایی طلب در ترکیه و یا آذربایجان فعال هستند.

هفتم: علیرغم همه روابط صمیمی ای که امروزه فیما بین ایران و ترکیه وجود دارد اما به نظر می رسد امروزه منافع استراتژیک ترکیه در جبهه دیگر قرار دارد و به این دلیل ما ایرانی ها هم باید به فکر باشیم که به یکباره با شرایط پیش بینی نشده در رابطه با ترکیه مواجه نشویم از از قبل برای این شرایط برنامه ریزی کرده باشم.

به هر حال آنچه مشخص است این می باشد که سیاست های ترکیه بر اساس حب و بغض نیست بلکه بر اساس منافع است، چیزی که در واقع همه سیاست ها در جهان روی آن بنا شده.

با این شرایط به نظر می رسد از ماجرای تلاش ترکیه برای نزدیکی مجدد به اسرائیل نباید ساده گذشت و باید توجه ویژه ای به جریانات پشت پرده که برای شرایط ما بعد ترامپ و حتی شاید بیست روز آخر مانده به زندگی ترامپ در کاخ سفید تدارک دیده می شود توجه داشت.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала