حسابدارها سالها آموزش میبینند تا با این مفاهیم و نحوه کار کردن با آنها آشنا شوند. انجام کارهای حسابداری فرآیند بسیار دقیق و پیچیدهای است که افراد عادی بدون دانش کامل از عهده آن برنمیآیند. بااینحال، همه ما بهنوعی با حسابداری سروکار داریم و وجود آن در هر کسبوکاری ضروری است. ازاینرو، آشنایی با مهمترین اصول حسابداری پرکاربرد برای همه ضروری به نظر میرسد. ما در این مقاله سعی میکنیم به زبان ساده با مهمترین مبانی حسابداری آشنا شویم.
مهمترین اصول حسابداری؛ مبانی و اصول پذیرفتهشده حسابداری
اصول حسابداری، مفاهیمی هستند که زبان مشترک حسابداری را به وجود میآورند. این قواعد و مفاهیم اولیه همچون اصول نتهای موسیقی هستند. اصول و قواعد نت موسیقی در هر شرایطی یکسان است. همه موسیقیدانها نیز این اصول را پذیرفته و رعایت میکنند. بهاینترتیب یک نت موسیقی برای همه موسیقیدانها قابلدرک خواهد بود.
مهمترین اصول حسابداری نیز باعث میشوند تا همه حسابدارها درک مشترکی از حسابها و صورتهای حسابداری داشته باشند. در ادامه با مفروضات حسابداری و اصول اولیه زبان حسابداری آشنا میشویم.
فرضهای اولیه؛ مهمترین مفاهیم اولیه حسابداری
در حسابداری فرضهای اولیهای وجود دارد که به آن مفروضات حسابداری نیز میگویند.
· ماهیت اقتصادی مستقل: هر کسبوکاری مستقل است و باید حساب مجزا داشته باشد. برای مثال در هنگام پر کردن اظهارنامه مالیاتی باید برای هر کسبوکاری ماهیت مستقل در نظر بگیرید. حتی اگر صاحب چندین کسبوکار باشید.
· ثبات واحد پولی: کلیه فعالیتها باید با یک واحد پولی ثبت شوند و تورم در گزارش مالی مدنظر قرار نمیگیرد.
· دوره زمانی خاص: تمام صورتهای مالی باید یک دوره زمانی مشخص داشته باشند. سود و زیان در یک دوره معنا پیدا میکند.
1. اصل تحقق درآمد؛ شروط محقق شدن درآمد در حسابداری
اصل تحقق درآمد یکی از مهمترین اصول حسابداری است که هر حسابداری باید آن را رعایت کند. با استفاده از اصل تحقق، حسابدارها میتوانند زمان شناسایی درآمد و ثبت آن را مشخص کنند. ازنظر یک حسابدار تنها زمانی که مبادلهای انجام و فرآیند کسب سود کامل شده باشد امکان شناسایی و ثبت درآمد وجود دارد.
برای مثال ممکن است قبل از پخش مویرگی و توزیع محصول وجهی را از خریدار دریافت کرده باشید. در باور عموم اینجا درآمدی کسب شده است؛ اما ازنظر حسابدار تا زمانی که توزیع محصول انجام نگیرد و خریدار باقیمانده وجه را نپردازد، درآمد کسب نشده است.
2. اصل هزینه؛ تفاوت هزینه باارزش در حسابداری
در حسابداری هزینه باارزش متفاوت است. ارزش در طول زمان تغییر میکند اما هزینه در گزارشهای مالی همیشه ثابت باقی میماند. در اینجا هزینه، درواقع ارزش یکچیز در زمان خریداری است. حالا اگر ارزش این چیز بعد از مدتی افزایش پیدا کند یا کاهش پیدا کند، حسابدار همچنان هزینه را با همان میزان ارزش ثبتشده در هنگام خریداری محاسبه خواهد کرد.
3. اصل افشاء کامل؛ ارائه اطلاعات به سهامداران و سرمایهگذاران
یکی دیگر از مهمترین اصول حسابداری، اصل افشاء کامل است. به زبان ساده، اصل افشاء یعنی ارائه اطلاعات موردنیاز باید در اختیار سهامداران و سرمایهگذاران قرار بگیرد. سهامداران و سرمایهگذاران باید به اطلاعات مربوط به عملکرد صورتهای مالی دسترسی داشته باشند تا در مورد اعتبار و سرمایه خود مطمئن شوند. این وظیفه حسابدار است که این اطلاعات را بهصورت مستقیم در صورتهای مالی یا یادداشتهای همراه صورتهای مالی افشا کند.
4. اصل تطابق هزینه و درآمد؛ رعایت همزمانی ثبت هزینه و درآمد
اصل تطابق هزینه و درآمد بهگونهای با فرض دوره زمانی خاص ارتباط مستقیم دارد. بر اساس اصل تطابق که به اصل همزمانی نیز معروف است، هزینه کسب یک درآمد باید در دورهای که درآمد بهدستآمده، مدنظر قرار بگیرد. بهاینترتیب اگر هزینههای یک دوره را از درآمد آن دوره کم کنیم، سود آن دوره مشخص میشود. این موضوع در حسابرسی خصوصاً حسابرسی دورههای مالی اهمیت زیادی پیدا میکند. عدم ثبت همزمان هزینهها و درآمدهای یک دوره عملاً باعث برهم خوردن صورت مالی میشود.
5. اصل بهای تمامشده؛ ثبت بهای تمامشده در تاریخ وقوع
اصل بها در حسابداری، تعریف مشخصی از بهای تمامشده ارائه میکند. طبق این مفهوم حسابداری، بهای تمامشده هر دارایی، ارزش نقدی آن در هنگام خریداری است. حسابدار، هزینههای اضافه مانند سود اضافه به دلیل خرید قسطی و نسیه را جزو بهای تمامشده محاسب نمیکند. از طرف دیگر حسابدار بهای تمامشده را در تاریخ وقوع ثبت میکند. یعنی تغییر ارزش داراییها در طول زمان در نظر گرفته نمیشود.
یادگیری اصول اولیه حسابداری، برای حسابداری کافی نیست!
در این مقاله با مهمترین اصول حسابداری به زبان ساده آشنا شدیم. این مفاهیم پایه و اولیه چارچوبهای علم حسابداری را تشکیل میدهند. بااینحال، برای آموزش حسابداری به چیزهای بسیار بیشتری نیاز دارید. اگر صاحب یک کسبوکار کوچک هستید و میخواهید شرکت خود را مدیریت کنید به ابزارهای قدرتمند حسابداری نیاز دارید. شرکت نرمافزاری سپیدار سیستم آسیا با ارائه نرمافزارهای قدرتمند و محبوب سپیدار و دشت میتواند به شما در انجام فرآیند حسابداری کمک کند.