به گزارش اسپوتنیک به نقل از «فارس»،در شرایطی که بانک مرکزی نمیتواند به میزان مناسبی اوراق بدهی دولت از بانکها را خریداری کند، دولت به عنوان بزرگترین بدهکار بانک مرکزی از ارائه اوراق بدهی به ازای بدهیهای قبلی خود به بانک مرکزی سر باز میزند.
عملیات بازار باز ابزاری است که براساس آن بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق بدهی دولت نزد بانکها کرده و یا هرگونه اجازه اضافه برداشت توسط بانکها منوط به ارائه اوراق بدهی دولت به بانک مرکزی میشود.
بانک مرکزی در این قالب میتواند به ازای همه مطالبات خود از بانکها و دولت، اوراق بدهی یا همان اوراق استاد خزانه دریافت کند. تبدیل کردن مطالبات بانک مرکزی از بانکها و دولت این امکان را فراهم میکند که بانک مرکزی بتواند اوراق قابل معامله دولت را با هدف کاهش نقدینگی، بفروشد و یا برای افزایش نقدینگی خریداری کند.
کنترل نرخ سود در بازار بین بانکی، مدیریت نقدینگی و در نهایت کنترل تورم از اهداف اجرای این سازوکار است. براساس آمارهای رسمی، بانک مرکزی تا پایان آذر ماه سال 98 رقمی بالغ بر 111 هزار و 300 میلیارد تومان از کل بانکها و 88 هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارد و میتواند معادل همه این مطالبات را اوراق مطالبه کند.
در سیستم بانکی در شرایط فعلی، امکان تبدیل کردن همه بدهی بانکها به اوراق وجود ندارد و اگر چنین الزامی برای بانکها در نظر گرفته شود، توان تسهیلاتدهی بانکها به شدت کاهش یافته و نرخ سود سپرده و تسهیلات جهش خواهد کرد. بنابراین این راهکار معقول و منطقی نیست.
در شرایط فعلی که اغلب بانکها نیازی به اخذ نقدینگی از بانک مرکزی ندارند، بانک مرکزی صاحب 88 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولت میشود و هر زمان که لازم دید میتواند عملیات بازار باز را توسعه دهد و در صورت نیاز حجم نقدینگی را منقبض کند.
بانک مرکزی درخواست تبدیل همه بدهی دولت به اوراق را از دولت مطرح کرده است اما دولت درخواست بانک مرکزی را نپذیرفته است. مسئولان بانک مرکزی بعد از رد این پیشنهاد درخواست کردهاند دولت به ازای بخشی از بدهی خود اوراق به بانک مرکزی بدهد ولی این پیشنهاد هم مورد پذیرش دولت قرار نگرفته است.
این رد درخواست از سوی دولت در حالی انجام شده است که دولت هزینهای بابت انتشار این اوراق نمیپردازد و صرفا به ازای بدهیهای قبلی به بانک مرکزی این اوراق منتشر میشود.
دولت برای ایجاد بدهی جدید و استقراض برای تامین کسری بودجه 99 مجوز انتشار 150 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی را اخذ کرده است اما اینکه چرا دولت با این پیشنهاد مخالفت کرده است، هنوز معلوم نیست.
در واقع دولت با این کار مصوبه دی ماه شورای پول و اعتبار را بیاعتبار دانسته و آن را زیر پا گذاشته است و امکان اجرای مناسب عملیات بازار باز و مدیریت نقدینگی و تورم را از بانک مرکزی گرفته است.