اسپوتنیک — ماجرا از آنجا شروع شد که به مانند عرف چند سال اخیر دولت دونالد ترامپ طی یک تصمیم غیرمتعارف و خصمانه علیه دولت و ملت ایران، نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد.
در پی قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده، شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز اقدام به مسدود نمودن حساب برخی از فرماندهان سپاه پاسداران نمود. در این راستا صفحات منسوب به سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه و محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه، محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و سرتیپ موسی کمالی، از روسای ستاد کل، محمدباقر قالیباف،عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از دسترس خارج شدند.
اینستاگرام در توضیح بسته شدن حساب‌های کاربری فرماندهان سپاه گفت: "ما تحت محدودیت‌های قوانین تحریم‌های ایالات متحده عمل می‌کنیم. با مقامات دولتی مرتبط همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که تعهدات قانونی‌مان، از جمله مربوط به تعیین سپاه [به عنوان سازمان تروریستی خارجی] را رعایت می‌کنیم."
این اقدام اینستاگرام منجر به قوت گیری مجدد بحث راه‌اندازی اینستاگرام ایرانی و به اصلاح ایرانیزه کردن آن که پیشتر در سال‌های گذشته مطرح و کارهایی نیز در راستای عملیاتی کردن آن صورت پذیرفته بود، شد.
اما واقعیت موجود در راستای عملی سازی ایرانی نمودن اینستاگرام با کمبود زیرساخت‌ها از یک سو و عدم استقبال عمومی از سوی دیگر مواجه است. تعداد نرم‌افزارهای ایرانی که قابلیت جایگزینی اینستاگرام را دارند بسیار محدود هستند.
شاید موفق‌ترین و سرآمدترین نونه ایرانی اینستاگرام، لنزور باشد. لنزور یک شبکه اجتماعی مختص اشتراک تصاویر برای سیستم های عامل iOS و اندروید است که در آن به میزان کمی قابلیت‌های ویرایش عکس هم می یابید. هر چند قالب کلی لنزور را می توان الگو گرفته از اینستاگرام دانست، با این وجود هنوز از لحاظ امکانات فاصله زیادی با نمونه خارجی‌اش دارد.
شرکت راه‌اندازی کننده نمونه ایرانی اینستاگرام شرکت صبا ایده است که همواره از پیشگامان پایه گذاری سرویس‌های اینترنی در ایران بوده است و از دیگر محصولات این شرکت می‌توان از کلوب، آپارات و میهن بلاگ نام برد.
در واقع لنزور نوع دیگری از شبکه اجتماعی کلوب محسوب می شود که مختص اشتراک تصاویر طراحی شده و سعی نموده تا با خصوصیاتی متفاوت، هم از اینستاگرام متمایز شود و هم پیرو سبک طراحی شرکت صبا ایده باشد. برای آپلود عکس در لنزور شما میتوانید از دوربین تلفن همراه خود به صورت مستقیم استفاده نموده و یا تصویر را مستقیما از گالری به این نرم‌افزار وارد کنید. متأسفانه امکانات ویرایشی این شبکه هنوز محدودند و تنها امکان ویرایشی شما برش کادر به سه شکل (مربعی، افقی و عمودی) همراه با 13 فیلتر هستند.
در لنزور همانند اینستاگرام امکان استفاده از هشتگ‌ها و منشن کردن دوستان وجود دارد، با این وجود، جای خالی تگ کردن افراد، آپلود ویدئو و تنظیمات نور و رنگ و فوکوس برای تصاویر در لنزور احساس می شود.
جیک و پیک (سخنی کوتاه و تصویری زیبا) شبکه اجتماعی اندرویدی دیگری برای جایگزین اینستاگرام است، این شبکه اجتماعی متعلق به شرکت مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات ویرا صدر لیان (وصل) است که خود را نخستین شبکه اجتماعی کاملاً هوشمند داخل ایران می‌داند.
امکانات جیک و پیک عبارتند از: اشتراک‌گذاری تصویر، ویدئو، صدا و متن، امکان پسندیدن و ارسال نظر، امکان مشاهده پست‌های پربازدید، امکان خرید محصولات و ارسال پست‌های پولی برای کاربران تأیید شده و همچنین جست‌وجوی کاربران است.
جیک و پیک از دو بخش اصلی اخبار و بسته‌ها تشکیل شده است. در بخش اول اخبار روزانه در مورد موضوعات گوناگون را میتوانید ببینید. در صفحه متن خبر امکانات جانبی همچون قابلیت پسند کردن، افزودن به علاقه مندیها و به اشتراک گذاری مطلب دیده میشود.
تنها ایراد نمایان در این نرم‌افزار شاید عدم وجود دکمه‌های ناوبری برای جابجایی بین صفحات به صورت عقب و جلو است. البته برای پرش به صفحه اول میتوانید بر روی لوگوی برنامه که در سربرگ قرار دارد اشاره کنید.
باید دید که آیا این نمونه‌های ایرانی اینستاگرام از اقبال مردمی برخوردار خواهند شد یا سرنوشتی همانند نمونه‌های ایرانی تلگرام در انتظار آنها خواهد بود؛ یافتن پاسخ این پرسش تنها نیازمند زمان است.
