شاه خواست، جمهوری اسلامی انجام داد

اسپوتنیک، ولادیمیر ساژین، خاورشناس مطرح روس و تفسیرگر دایمی این آژانس می نویسد: انقلاب اسلامی به ارتش شاه ضربه مهلکی زد. بسیاری فرماندهان ارشد و ژنرال ها و افسران و همچنین متخصصان نظامی اعدام شدند و یا از ایران فرار کردند. واحدهای نظامی توانایی رزمی خود را از دست دادند، سلاح و تجهیزات نظامی بدون آمادگی برای مبارزه جنگی باقی ماندند. پتانسیل نظامی ایران به "خاکستر" تبدیل شد. این وضعیت بر اثر جنگ ایران و عراق، که در سال 1980 آغاز شد، بدتر گردید و باعث خسارات مالی و مالی زیادی شد.

در این شرایط رهبری روحانی ایران بر اساس تأثیر عقیدتی-روانی بر مردم با روح الهی و تنها آموزه های صحیح امام خمینی و همچنین سرکوب سخت مخالفان، توانست عامل انسانی را به منبع اصلی مقاومت و پیروزی تبدیل کند. پتانسیل اخلاقی و سیاسی همچنان مهمترین عنصر شکل گیری پتانسیل نظامی جمهوری اسلامی ایران در دهه اول موجودیت جمهوری اسلامی ایران بود. با کمک آن توانمندی های علمی و فنی نظامی و اقتصادی کشور دوباره بازسازی شد، آماده تبدیل به قدرت نظامی جمهوری اسلامی شد.

در اواخر دهه 1980، بازسازی و سازماندهی مجدد صنعت نظامی ایران صورت پذیرفت. بنابراين، در سال 1985 در مقايسه با سال 1975، تعداد واحدهای نظامی بيش از 1.5 برابر افزايش يافته و تعداد افراد شاغل آنها تقريبا دو برابر شده است (از 3.3 هزار تا تقريبا 6 هزار). سازمان صنعت دفاع با راه اندازی مجدد، شامل تقریبا 40 کارخانه نظامی، چندین کارگاه تعمیرات و همچنین حدود 12 هزار شرکت خصوصی (دارای اندازه های مختلف) که در تولید نظامی فعالیت داشتند، شد.بر این اساس، پتانسیل نظامی واقعی، یعنی نیروهای مسلح ایران، توسعه و تکامل یافته است. رهبری اسلامی پس از به قدرت رسیدن در ایران، در طی نخستین ماه های حکومت، یک سری فعالیت ها در چارچوب سیاست نظامی جدید انجام داد. مثلا ، فعالیت مشاورين و متخصصان ارتش آمريكا در ارتش ايران متوقف شد و قراردادهای مربوط به تحویل تسلیحات از ايالات متحده لغو شد. رهبری روحانی ایران تصمیم گرفت که ساختار سازمانی ارتش شاه سابق را حفظ کند، نیروهای مسلح را به خود اختصاص دهد و آنها را از شرکت در زندگی سیاسی جدا کند. برای این منظور، تمام ساختار فرماندهی عالی کشور به طور کامل جایگزین شد و در مراحل پایین تر پاکسازی های دستجمعی انجام شد.

با وجود تلاش های مقامات اسلامی که سعی داشتند ارتش را تحت کنترل خود نگه داردند و توانایی خود را حفظ نمایند، تغییرات انقلابی ضربه جدی به نیروهای مسلح کشور وارد کرد. آنها تقریبا به طور کامل قدرت جنگی خود را از دست داده و تخریب شده بودند. در آغاز جنگ با عراق (سپتامبر 1980)، ارتش ایران دارای 45 تا 55 درصد پرسنل لازم بود و تعداد سربازان و گروهبان ها 60 تا 70 درصد بود. حدود 45 درصد از سلاح ها و تجهیزات نظامی در وضعیت نابسامانی قرار داشتند.

جنگ ایران و عراق یک انگیزه نیرومند برای پیاده کردن برنامه های ساخت نظامی در ایران پس از انقلاب بود. با این حال، روحانیون ایرانی نمی خواستند و نمی توانستند به طور کامل بر ارتش منظم تکیه کند، که خود را با ارتباط نزدیک با رژیم سرنگون شده شاه لکه دار کرد. به این خاطر رهبری ایران به ایجاد گروه های مسلح جایگزین و کاملا وفادار به آرمان های خمینیسم پرداخت.

این تشکیلات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که در ماه مه 1979 تاسیس شد. در طول 40 سال پس از انقلاب، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تشکیل منظم ارتش و دارای نیروهای زمینی، نیروی هوایی، نیروی دریایی خود و بسیج است. یگان قدس متعلق به سپاه — نیروی ویژه سپاه است بنابراین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که تقریبا نیمی از پرسنل نیروهای مسلح ایران را تشکیل می دهد، (همراه با ارتش)، مهمترین آنها شده است.

فرآیند اسلام گرایی کل و تمام عیار ارتش آغاز شد، اصلاحات نظامی در شرایط جنگ انجام شد. این امر بر ساختار سازمانی نیروهای مسلح (ارتش و سپاه) و تحویل تجهیزات نظامی به نیروهای مسلح تأثیر گذاشت. در شرایط تحریم بین المللی، کانال های قانونی ، نیمه قانونی و غیر قانونی برای خرید تجهیزات نظامی و قطعات یدکی برای آن مورد استفاده قرار گرفت. فقط در دوره 1979 تا 1986 کشورهایی مانند آرژانتین، برزیل، ویتنام، اسرائیل، هند، ایسلند، ایتالیا، چین، لیبی، هلند، پاکستان، لهستان، پرتغال، کره شمالی، سوریه، اتحاد شوروی، آمریکا، تایوان، فرانسه ، چکسلواکی، شیلی، سوئیس، سوئد، اتیوپی، کره جنوبی، ژاپن، به طور مستقیم یا از طریق کشورهای سوم، چهارم یا پنجم، سلاح به ایران را به ارزش بیش از 15.7 میلیارد دلار فروختند.
در یک زمان، تربیت مذهبی پرسنل ارتش تشدید شد. در تمام واحدهای نیروهای مسلح، شعب نمایندگان به اصطلاح اسلامی، در واقع — کمیسرهای مسلمان، تاسیس و و تقویت می شد.

تکامل نیروهای مسلح بر مبنای مدرنیزه سازی بزرگ ابعاد مجتمع نظامی- صنعتی ایران بود. به گفته آلکساندر خرامچیخین، تحلیلگر روس، " امروز، ایران دارای مجتمع نظامی- صنعتی بسیار قدرتمند (به ویژه بنا به استانداردهای خاورمیانه) است و می تواند سلاح تقریبا همه طبقات را تولید کند. <…> اسلحه سازان ایرانی با استفاده از نمونه هایی از تجهیزات خارجی که در اختیار آنهاست، می توانند آن را کپی می کنند یا آن را مدرن سازی و به روز سازند."

امروز صنعت نظامی ایران تقریبا تمام شاخه های مدرن تولید سلاح و تجهیزات نظامی را شامل می شود: مواد شیمیایی نظامی، موشک سازی، هواپیمایی، زره پوش، توپخانه، تفنگ، مهمات، کشتی سازی و رادیو الکترونیک.

تعداد کل نیروهای مسلح منظم ایران، بر اساس منابع مختلف، از 540 تا 900 هزار نفر است که از 450 تا 670 هزار نفر از آنها در نیروهای زمینی (ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)، تقریبا 70 تا 100 هزار نفر — در نیروی هوایی، از 35 تا 45 هزار — در نیروی دریایی، و همچنین حدود 135 هزار — در سرویس امنیت و حدود 25 هزار — در سرویس ویژه قدس خدمت می کنند. دکتر مهدی سنایی، سفیر ایران در فدراسیون روسیه، در وبلاگ خود می نویسد که پرسنل ارتش 700 هزار نفر است. پراکندگی اطلاعات مربوط به نیروهای مسلح خود با تقریبا مطلق بسته بودن آن در جمهوری اسلامی توضیح داده می شود. منابع مختلف غیر ایرانی معلومات مبهم در مورد تعداد و سلاح و تکنیک و تجهیزات نظامی نیروهای مسلح ایران را ذکر می کنند.

بدین سان، رهبری سیاسی نظامی جمهوری اسلامی طی 40 سال توانسته است در شرایط جنگ و بحران، اقتصاد کشور را به روز کرده و نیروهای مسلح آنرا به یکی از قدرتمند ترین در خاورمیانه تبدیل کند. این نظام کاری کرده است که شاه محمد رضا پهلوی با همه بلندپروازی هایش موفق نشد انجام بدهد پارادوکس سابقه 40 ساله ایران این است که انقلابیون اسلامی که شاه را سرنگون کردند، در طول 40 سال آنچه که شاه تنها رویای آن را داشت انجام دادند وایران را به یک ابرقدرت خاورمیانه تبدیل کردند.

جمهوری اسلامی ایران تحت رهبری روحانیون شیعه در طول فقط 40 سال توانسته است بسیاری از وظایف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی را انجام دهد که رژیم شاه در طول سال های مدید قادر نبود به آنها جامه عمل بپوشاند.