یکی از خوشبختی های ناصر الدین شاه قاجار در شروع سلطنتش وجود میرزا محمد تقی خان فراهانی ، مشهور به امیر کبیر بود ؛که البته با دخالتهای شدید مهد علیا (مادر ناصرالدین شاه) و میرزا آقا خان نوری (وزیر دوم ناصرالدین شاه) این خوشبختی دوام چندانی نداشت.
میرزا محمد تقی خان فراهانی زاده ی 1186 در هزاوه ی اراک است؛ یکی از صدر اعظم های با کفایت ایرانی و همسر عزت الدوله (خواهر ناصر الدین شاه)بود؛ پدر او آشپز قائم مقام فراهانی (وزیر محمد شاه قاجار) بود؛ میرزا محمد به دلیل هوش و ذکاوت شدیدی که در دوران کودکی از خود نشان داده بود و اشتیاق زیادی که برای یادگیری علم داشت مورد توجه قائم مقام قرار گرفت و تحت تعلیم او درآمد شاید همین موضوع او را به صدر اعظمی با کفایت تبدیل کرد اینکه تحت تعلیم شخصیتی قوی چون قائم مقام باشد.
هنگامی که محمد شاه به دلیل بیماری نقرس درگذشت کشور گرفتار شورش های متعددی شد در این هنگام مهد علیا امور را در تهران به دست گرفت و شورش ها را سامان داد و امیر کبیر هم شاه جوان (17 ساله) را به تهران رساند.
بنابر این پیش از رسیدن به تهران شاه به دلیل علاقه ی زیاد به میرزا محمد و کفایت او به وی لقب اتابک اعظم را داد و او را صدر اعظم سلطان صاحبقران کرد؛ همچنین مهد علیا را نیز که دشمن قوی امیر بود به مقام نایب السلطنه منسوب کرد و عملا سلطنت را با مادرش که طرفدار میرزا آقاخان نوری بود شریک شد.
امیر کبیر به مدت 39 ماه صدر اعظم ایران در دوران ناصرالدین شاه قاجار بود اما حجم اقدامات مثبت او به قدری زیاد بود که می توان او را جزو تاثیر گذار ترین مقامات تاريخ ایران دانست.
اولین اقدامات مهمی که با نام امیر کبیر در ذهن ها می آید تاسیس مدرسه ی دار الفنون، سرکوب جنبش بابیه و انتشار روزنامه ی وقایع اتفاقیه است اما اقدامات او بسیار ریشه ای تر و مهم تر بود ؛ وی تمامی القاب فرمایشی را حذف کرد؛ حقوق شاه را کاهش داد به قوانین مالیاتی رسیدگی کرد و دریافت هر گونه وجه غیر قانونی (رشوه) را ممنوع کرد؛ او دستور داد رسم قمه کشی و لوطی بازی حتی در مراسم های مذهبی که بسیار در آن دوران مرسوم شده بود به طور کامل از بین برود و حمل سلاح سرد و گرم را هم غیر قانونی اعلام کرد و تمامی این قوانین را در روزنامه منتشر میکرد تا مردم هم از آن مطلع شوند همین اقدامات او امنیتی جدید به ایران بخشید و باعث علاقه ی شدید مردم به امیرکبیر شد.
وی در لندن و سن پترزبورگ سفارتخانه ی دایمی ساخت وکنسولگری های ایران در دیگر کشورها را راه اندازی کرد و برای وزارت امور خارجه کادری را تعلیم داد و سیاست موازنه ی منفی (نه به روسیه و نه به انگلیس امتیاز دهد) را در پیش گرفت.
اما اصلاحات همیشه باعث سود مردم و ضرر برخی دیگر می شود و اصلاحات امیرکبیر هم از این قاعده جدا نبود و همین موضوع نیز باعث شد تا عده ای از جمله مهد علیا (مادر شاه)، میرزا آقاخان نوری (وزیر بعدی) و میرزا ابوالقاسم (امام جمعه ی وقت تهران) به مخالفت با او و تحریک شاه بر خواستند.
امیرکبیر سومین قربانی استبداد رای سلاطین قاجار و خیانت رجال آن عصر شد و به سر نوشت استاد خود قائم مقام دچار شد ؛ امیرکبیر به دلیل دسیسه های مخالفانش ابتدا از تمامی مقام های خود عزل شد و سپس به کاشان تبعید شد.
خبری آمد که در آن گفته شده بود پیکی خواهد آمد که همراه آن فرمان وزارت و خلعتی از طرف شاه برای امیر است بنابر این میرزا محمد به حمام مشهور باغ فین رفت و آنجا به قتلگاه او تبدیل شد.
میگویند اعتماد السلطنه حتی اجازه ی خداحافظی با عزت الدوله(همسر امیرکبیر) یا وصیت کردن را هم به امیر نداده و فقط شیوه ی قتل را به اختیار او گذاشته سپس به خواست امیر رگ های دست ها و پا های او شکافته شد و پس از نیمه جان شدن وی با گذاشتن دستمالی در دهان او زندگی پر بارش خاتمه یافت و اینگونه مرد بزرگ دیگری درروز 20 دی 1230 در تاریخ ایران مدفون شد.
به این ترتیب 20 دی به سالروز قدردانی از امیر کبیر تبدیل شده.
