گزارش و تحلیل

بازگشت افتخارآمیز ایران به بازار جهانی نفت

© AP Photo / Vahid Salemiبازگشت افتخارآمیز ایران به بازار جهانی نفت
بازگشت افتخارآمیز ایران به بازار جهانی نفت - اسپوتنیک ایران
اشتراک
در سال ۲۰۱۷ ایران ، پس از لغو تحریم های مالی- اقتصادی بین المللی سال های ۲۰۱۲-۲۰۱۵ که به خاطر برنامه ی هسته ای ایران وضع شده بودند، سهم خود را به بازار نفت جهانی برگرداند.

شدیدترین ضربه به اقتصاد ایران در سال ۲۰۱۲ بود وقتی که اتحادیه اروپا و همچنین ده ها کشور دیگر به اقدامات تحریمی وضع شده توسط آمریکا پیوستند. اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات نفت و گاز طبیعی از ایران، ممنوعیت برای بیمه حمل و نقل نفت و یا صنایع پتروشیمی ایران را اجرا کرد. براساس برخی تحریم ها مواضع اروپاییان از آمریکایی ها هم فراتر رفت.
خریداران سنتی نفت ایران مانند هند، چین، کره جنوبی، ترکیه، تایوان ، یک و نیم ، دو و حتی سه برابر خرید نفت خود از ایران را کاهش دادند.
سنگاپور، مالزی، آفریقای جنوبی و سریلانکا تا سال ۲۰۱۴ به طور کامل از واردات نفت ایران امتناع نمودند.
در این دوره صادرات کلی نفت از ایران از میزان تقریبی ۲.۵ میلیون بشکه در شبانه روز در سال ۲۰۱۱ تا ۱.۱ میلیون در سال ۲۰۱۳ (در برخی ماه ها صادرات نفت تا ۰.۷ میلیون بشکه در شبانه روز) کاهش یافت.
افت بهای جهانی نفت در سال های ۲۰۱۴-۲۰۱۵ که بر تحریم های موجود اضافه گردید، به فاجعه ای برای ایران مبدل شد. درآمدهای فروش با مجوز نفت چندین برابر کاهش یافت. در کل از سال ۲۰۱۲ تهران بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار را فقط از درآمدهای نفتی به طور کامل دریافت نکرد. نرخ ارز ملی در ارتباط با دلار دو برابر افت داشت. تورم به ۴۰ درصد رسید. در سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ درآمد ناخالص داخلی ایران ۹ درصد در سال کاهش یافت.
در عین حال سیاست واقع گرایانه و عمل گرایانه منتخب در سال ۲۰۱۳ رئیس جمهور روحانی در برنامه های هسته ای با گروه واسطه های بین المللی باعث دستیابی به توافق برجام شد که لغو تحریم ها از ایران را به دنبال داشت.
روند لغو تحریم ها رسما از ژانویه سال ۲۰۱۶ آغاز شد اما تجار دوراندیش با دیدن نتایج مثبت مذاکرات هسته ای در پایان سال های ۲۰۱۴ و در سال ۲۰۱۵ بازسازی ارتباطات کاری خود را به تدریج با ایران ازجمله در زمینه انرژی آغاز کردند.
طرف ایرانی هم به شکل فعالانه و متفکرانه عمل می کند. در پایان نوامبر سال ۲۰۱۶ اپک تصمیم تاریخی برای کاهش استخراج نفت تا ۱.۲ میلیون بشکه در شبانه روز را اتخاذ کرد. اما ایران برای خود استثناء قائل شد. تهران مصرانه بازگرداندن سهم قبل از تحریم های خود را در بازار پس از لغو تحریم ها خواستار شد.
در این شرایط ایران توانست به طور کامل از شرایط غالب بر بازار استفاده کند. تهران منتظر قیمت های بالا نمی ماند و سعی می کند در حجم صادرات نه کاهش بلکه افزایش استخراج ومتعاقبا صادرات کار کند.
چرا که میزان بهای ۴۰ تا ۵۰ دلاربه ازای هر بشکه برای تهران مناسب است. انتظار می رود که تا آوریل سال ۲۰۱۸ استخراج نفت در ایران تا ۴ میلیون بشکه در شبانه روز و تا سال ۲۰۲۲ به ۴.۵ بشکه در شبانه روز برسد. در حال حاضر ایران بیش از ۳.۸ میلیون بشکه در شبانه روز استخراج می کند. صادرات نفت اکنون به ۲.۶ میلیون بشکه در شبانه روز افزایش می یابد اما کاملا واضح است که به طور موازی با افزایش استخراج همراه است. قابل ذکر است که تهران نه تنها سهم خود در بازار جهانی نفت را بازگرداند بلکه می توان گفت که سهم جغرافیایی آن را از نو گرفت. براساس اطلاعات وزارت نفت ۶۰ درصد صادرات نفت ایران به آسیا و بقیه یعنی ۴۰ درصد دیگر به کشورهای اروپاییست.
چشم اندازهای درجات رشد استخراج نفت محسوس است. ایران صاحب ۱۵۸.۴ میلیارد بشکه ذخایر ثابت شده نفت در سال ۲۰۱۷ است و در مکان چهارم جهانی پس از ونزوئلا (۳۰۰.۹)، عربستان سعودی (۲۶۶.۵) و کانادا (۱۶۹.۷) قرار دارد. در عین حال به عقیده کارشناسان استخراج ۴.۵ میلیون بشکه در شبانه روز ، محدودیت امکانات نفتی ایران است. براساس بیانیه وزیر نفت ایران بیژن زنگنه برای توسعه ی زیرساخت های نفتی در کشور ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری و علی الخصوص خارجی و همچنین فن آوری های با کیفیت بالای مدرن نیازمند است.
می توان گفت که این مشکل داخلی تجارت نفتی ایران است.
به عقیده اقتصاد دان اصلی ساخو بانک دانمارک استین یاکوبسن، کاهش بهای نفت تا ۳۰ دلار به ازای هر بشکه طی ۱۳ ماه حداکثر طی ۲ سال بسیار بدیهی ست. این نتیجه ی وخیم شدن کلی اوضاع اقتصاد جهانی و فشار بر بهای نفت با دو فاکتور است یعنی الکتریکی شدن وسایل نقلیه و قدرت بیش از حد نفتی خاور میانه. براساس اطلاعات این اقتصاد دان در سال ۲۰۱۸ از ۲ درصد تا ۱۰ درصد کل اتومبیل های جهان الکتریکی می شوند و در سال ۲۰۱۹ سطح الکتریکی شدن حمل و نقل ماشینی ممکن است به ۲۵ درصد برسد. نباید فراموش کرد که چین ممنوعیت حمل و نقل با وسایل نقلیه هیدروکربنی را از سال ۲۰۳۰ اعلام کرده است. ضمنا بسیاری از کشورهای خاور میانه آماده اند تا ارسال نفت به بازار جهانی را افزایش دهند و آمریکایی ها نفت شیل استخراج می کنند.
البته با تاییدیه یاکوبسن در خصوص افزایش شدید ماشین های الکتریکی می توان بحث کرد. اما بسیاری از تحلیل گران می گویند که سال های ۲۰ سال های ماشین های الکتریکی خواهد بود که بدون شک بر تقاضای نفت تاثیر خواهد داشت.
اما در هر صورت نباید منتظر افزایش شدید بهای نفت در آینده بود. تولیدکنندگان نفت مجبورند تنها به ثبات در مرز ۴۵ تا ۵۵ دلار به ازای هر بشکه فکر کنند.
در سال های اخیر تهران کارهای بسیاری را برای بازسازی موضع خود در بازار جهانی نفت انجام داد تا خود را کاملا مطمئن در این بخش حس کند.
بدین ترتیب می توان گفت که ایران توانست سخت ترین دوره تحریم های بین المللی و در وهله ی اول نفتی را طی کند.

 

 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала