در گیر و دار اختلافات میان برخی کشورهای عربی با قطر می بینیم یکی از اصلی ترین هدف این کشورها بستن شبکه الجزیره می باشد، در دعوای میان روسیه و کشورهای غربی می بینیم کشورهای غربی رسانه های راشا تودی و اسپوتنیک را هدف قرار می دهند و در دعوا میان ایران و کشورهای اوروپایی می بینیم کشورهای غربی شبکه های ایرانی همچون پرس تی وی و العالم و.. را هدف قرار می دهند.
همین واکنش ها نشان می دهد که اینان از بمباران خبری رسانه های مختلف خود واهمه دارند، بمبارانی که می تواند معادلات جیو استراتژیک سیاسی و نظامی را بر هم زند.
من دقیقا زمانی که دولت قطر تصمیم گرفت شبکه الجزیره را تاسیس کند را به یاد دارم.
خیلی ها آن زمان این تصمیم را به سخره گرفتند و باور نداشتند که این شبکه خبری بتواند تاثیر گذار باشد اما پس از تاسیس آن، این شبکه توانست در بسیاری از تحولات بین المللی مخصوصا در منطقه خاور میانه و شمال آفریقا تاثیر گذار باشد.
اگر زمانی افتخار ژاپنی ها این بود که گوشی تلفن روی میز رئیس جمهوری بزرگترین رقیب اقتصادی شان یعنی ایالات متحده مارک پاناسونیک بود و ایرانی ها پوزخند می زدند که رئیس جمهوری ایالات متحده تحریم های ایران را در حالی امضا می کند که زیر پایش فرش ایرانی است، قطری ها افتخار می کردند که رئیس جمهوری ایالات متحده برای پیگیری اخبار به جای رسانه های قدرتمند غربی شبکه انگلیسی زبان الجزیره را نگاه می کند.
در واقع امروزه اگر بخواهیم مساحت و توانمندی اقتصادی و نظامی و سیاسی کشورهای درگیر با قطر را با این کشور در دو کفه ترازو قرار دهیم می بینیم که اصلا قطر وزنه ای در مقابل اینان به حساب نمی آید اما وقتی شبکه الجزیره را در این طرف کفه ترازو کنار قطر قرار دهیم می بینیم که به یکباره وضعیت موازنه تغییر می کند.
همین که این شبکه تصمیم گرفت اطلاعاتی را در مورد زندان های مخفی امارات در یمن و یا وضعیت اسفبار مردم یمن منتشر کند فضای اجتماعی در کشورهای عربی به یکباره از این رو به آن رو شد.
همین که این شبکه تصمیم گرفت در مورد رفتار پادشاه بحرین در قبال اکثریت شیعه این کشور صحبت کند و یا اینکه در مورد ماجرای واگذاری جزیره های تیران و صنافیر و یا شرایط اجتماعی و اقتصادی داخلی مصر صحبت کند می بینیم که فضا را برای سران کشورهای متخاصم آنچنان تنگ کرد که دیگر نمی توانستند خویش تن داری کنند و در اجلاس اخیر وزرای اطلاع رسانی کشورهای عربی به وزیر اطلاع رسانی قطر حمله ور شدند که شبکه الجزیره در حال بر اندازی در این کشورها می باشد.
ویژگی اصلی موفقیت شبکه الجزیره در آن بود که بانیان آن هم خود اینکاره بودند و هم اینکه از روز اول تصمیم گرفتند از خبرنگاران خبره استفاده کنند و از هزینه کردن در این زمینه هیچ ابایی نداشتند.
قطر نیاز نداشت دویست یا سیصد کانال راه اندازی کند تا در سطح بین المللی نفوذ داشته باشد چون کامل متوجه بود که همان یک کانال قدرت مند می تواند کاری کند که دویست و یا سیصد کانال ضعیف نمی توانند انجام دهند چرا که مجموع مخاطبان آن چندصد کانال با یک کانال قوی قابل مقایسه نیستند، و در جنگ رسانه ای تعداد رسانه ها مهم نیست بلکه کیفیت و تعداد مخاطب جذب شده مهم است.
من به عنوان یک ایرانی بسیار تاسف خوردم وقتی آقای انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد چند روز پیش اعلام کردند که مجموع تیراژ نشریات ایرانی به حدود 900 هزار عدد در روز نمی رسد در حالی که برخی نشریات در ایالات متحده ویا دیگر کشورهای غربی به تنهایی چندین ملیون عدد در روز تیراژ دارند.
اگر زمانی افتخار ژاپنی ها این بود که گوشی تلفن روی میز رئیس جمهوری بزرگترین رقیب اقتصادی شان یعنی ایالات متحده مارک پاناسونیک بود و ایرانی ها پوزخند می زدند که رئیس جمهوری ایالات متحده تحریم های ایران را در حالی امضا می کند که زیر پایش فرش ایرانی است، قطری ها افتخار می کردند که رئیس جمهوری ایالات متحده برای پیگیری اخبار به جای رسانه های قدرتمند غربی شبکه انگلیسی زبان الجزیره را نگاه می کند.
در واقع امروزه اگر بخواهیم مساحت و توانمندی اقتصادی و نظامی و سیاسی کشورهای درگیر با قطر را با این کشور در دو کفه ترازو قرار دهیم می بینیم که اصلا قطر وزنه ای در مقابل اینان به حساب نمی آید اما وقتی شبکه الجزیره را در این طرف کفه ترازو کنار قطر قرار دهیم می بینیم که به یکباره وضعیت موازنه تغییر می کند.
همین که این شبکه تصمیم گرفت اطلاعاتی را در مورد زندان های مخفی امارات در یمن و یا وضعیت اسفبار مردم یمن منتشر کند فضای اجتماعی در کشورهای عربی به یکباره از این رو به آن رو شد.
همین که این شبکه تصمیم گرفت در مورد رفتار پادشاه بحرین در قبال اکثریت شیعه این کشور صحبت کند و یا اینکه در مورد ماجرای واگذاری جزیره های تیران و صنافیر و یا شرایط اجتماعی و اقتصادی داخلی مصر صحبت کند می بینیم که فضا را برای سران کشورهای متخاصم آنچنان تنگ کرد که دیگر نمی توانستند خویش تن داری کنند و در اجلاس اخیر وزرای اطلاع رسانی کشورهای عربی به وزیر اطلاع رسانی قطر حمله ور شدند که شبکه الجزیره در حال بر اندازی در این کشورها می باشد.
ویژگی اصلی موفقیت شبکه الجزیره در آن بود که بانیان آن هم خود اینکاره بودند و هم اینکه از روز اول تصمیم گرفتند از خبرنگاران خبره استفاده کنند و از هزینه کردن در این زمینه هیچ ابایی نداشتند.
قطر نیاز نداشت دویست یا سیصد کانال راه اندازی کند تا در سطح بین المللی نفوذ داشته باشد چون کامل متوجه بود که همان یک کانال قدرت مند می تواند کاری کند که دویست و یا سیصد کانال ضعیف نمی توانند انجام دهند چرا که مجموع مخاطبان آن چندصد کانال با یک کانال قوی قابل مقایسه نیستند، و در جنگ رسانه ای تعداد رسانه ها مهم نیست بلکه کیفیت و تعداد مخاطب جذب شده مهم است.
من به عنوان یک ایرانی بسیار تاسف خوردم وقتی آقای انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد چند روز پیش اعلام کردند که مجموع تیراژ نشریات ایرانی به حدود 900 هزار عدد در روز نمی رسد در حالی که برخی نشریات در ایالات متحده ویا دیگر کشورهای غربی به تنهایی چندین ملیون عدد در روز تیراژ دارند.
به عنوان فردی که بیش از سی سال در رسانه های داخلی ایران فعالیت کردم می توانم بگویم اصلی ترین مشکل ما در ایران خودداری از استفاده از افراد خبره و هزینه کردن برای آنها در داخل کشور می باشد چون اصل توانمندی رسانه بر دوش نیروهای آن است وما در رقابت با رسانه های بین المللی نیروهای زبده مان را از دست می دهیم.
رسانه های بین المللی به راحتی می توانند نیروهای زبده رسانه ای ما را با پرداخت ده ها برابر حقوق جذب کنند وما فقط تماشاگر آنها هستیم.
فرار مغز ها فقط در مورد تحصیل کرده های رشته های فنی و مهندسی و پزشکی نیست که امروزه به ما آسیب می رساند بلکه در زمینه خبرگان روابط عمومی و رسانه ما چندین برابر آسیب می بینیم چون در حال از دست دادن دفاع های خود می باشیم.
در واقع جذب نیروهای رسانه ای ما توسط دیگران مانند این می ماند که ما سالها تلاش کردیم قویترین سلاح ها را تولید کرده ایم و زمانی که وقت بهره برداری از آنها است این سلاح ها را دیگران مفت از ما می گیرند.
بد نیست که ما نیز یک بازنگری در استراتژی رسانه ای و تبلیغاتی خود داشته باشیم و همانگونه که برای تولید سلاح های دفاعی، که بنده تاکید دارم لازم است، هزینه می کنیم ، برای تولید رسانه ای خود نیز هزینه کنیم تلاش کنیم خبرنگاران خبره بین المللی ایرانی تربیت کنیم و تلاش کنیم به گونه ای با آنها رفتار کنیم که هم رسانه های ما بتوانند خوب و قدر نمایان گردند و هم اینکه توانمندی آن را داشته باشیم که نیروهای توانمند خود را نگه داریم و آنها را به دیگران نبازیم.
به یاد دارم زمانی خبری منتشر شد مبنی به اینکه خانم کریستیان امانپور که ایرانی الاصل است با شبکه خبری سی ان ان قراردادی کاری بسته تا سالانه بیست ملیون دلار حقوق دریافت کند و علاوه بر آن امتیازات دیگری که چندین ملیون دلار ارزش داشت نیز برایش در نظر گرفته شده بود.
برخی سوال داشتند که این خانم چه ویژگی کاری دارد که چنین مبلغی را برای وی در نظر می گیرند، من در پاسخ دادم همین که این سوال برایتان پیش آمده برای سی ان ان بیشتر از بیست ملیون دلار ارزش دارد چون این شبکه برند سازی کرده و از این برند خود استفاده بهینه خواهد کرد روسای جمهوری و مقامات عالیرتبه کشورها خواهش خواهند کرد که خبرنگار بیست ملیون دلاری سی ان ان به مصاحبه با آنها بپردازد چون آنها هم باور خواهند کرد که حتما این خبرنگار ویژگی خاصی دارد که این مقدار حقوق دریافت می کند.
رسانه های بین المللی به راحتی می توانند نیروهای زبده رسانه ای ما را با پرداخت ده ها برابر حقوق جذب کنند وما فقط تماشاگر آنها هستیم.
فرار مغز ها فقط در مورد تحصیل کرده های رشته های فنی و مهندسی و پزشکی نیست که امروزه به ما آسیب می رساند بلکه در زمینه خبرگان روابط عمومی و رسانه ما چندین برابر آسیب می بینیم چون در حال از دست دادن دفاع های خود می باشیم.
در واقع جذب نیروهای رسانه ای ما توسط دیگران مانند این می ماند که ما سالها تلاش کردیم قویترین سلاح ها را تولید کرده ایم و زمانی که وقت بهره برداری از آنها است این سلاح ها را دیگران مفت از ما می گیرند.
بد نیست که ما نیز یک بازنگری در استراتژی رسانه ای و تبلیغاتی خود داشته باشیم و همانگونه که برای تولید سلاح های دفاعی، که بنده تاکید دارم لازم است، هزینه می کنیم ، برای تولید رسانه ای خود نیز هزینه کنیم تلاش کنیم خبرنگاران خبره بین المللی ایرانی تربیت کنیم و تلاش کنیم به گونه ای با آنها رفتار کنیم که هم رسانه های ما بتوانند خوب و قدر نمایان گردند و هم اینکه توانمندی آن را داشته باشیم که نیروهای توانمند خود را نگه داریم و آنها را به دیگران نبازیم.
به یاد دارم زمانی خبری منتشر شد مبنی به اینکه خانم کریستیان امانپور که ایرانی الاصل است با شبکه خبری سی ان ان قراردادی کاری بسته تا سالانه بیست ملیون دلار حقوق دریافت کند و علاوه بر آن امتیازات دیگری که چندین ملیون دلار ارزش داشت نیز برایش در نظر گرفته شده بود.
برخی سوال داشتند که این خانم چه ویژگی کاری دارد که چنین مبلغی را برای وی در نظر می گیرند، من در پاسخ دادم همین که این سوال برایتان پیش آمده برای سی ان ان بیشتر از بیست ملیون دلار ارزش دارد چون این شبکه برند سازی کرده و از این برند خود استفاده بهینه خواهد کرد روسای جمهوری و مقامات عالیرتبه کشورها خواهش خواهند کرد که خبرنگار بیست ملیون دلاری سی ان ان به مصاحبه با آنها بپردازد چون آنها هم باور خواهند کرد که حتما این خبرنگار ویژگی خاصی دارد که این مقدار حقوق دریافت می کند.
ودر واقع همین هم شد، از زمانی که آقای خاتمی در ایران رئیس جمهوری بود تا به حال این خانم با همه روسای جمهوری و بسیاری از مقامات ایرانی مصاحبه داشتند در حالی که همین مقامات نه یک مصاحبه اختصاصی به یک روزنامه نگار ایرانی داده اند و نه مقامات آمریکایی همسطح به خبرنگاران ایرانی چنین فضایی را می دهند.
بعد ما توقع داریم که رسانه های ما بتوانند با سی ان ان رقابت کنند.
اگر ماجراهایی که طی چند سال اخیر برای ایران وکشورهای دیگر منطقه پیش آمده را بررسی کنیم می بینیم همه ضربه ها از طریق رسانه ها به ایران و دیگر کشورها وارد شده و ضعف رسانه ای سبب نابودی برخی کشورها مانند عراق و لیبی و سوریه و افغانستان و یمن و… بوده چون دشمنان توانستند با استفاده از رسانه های خود فضای جامعه جهانی را بر علیه آنها بسیج کنند.
امروزه ما می توانیم با ابزار رسانه ای موازنه قدرت خود در قبال رقبای اصلی مان در جهان یعنی ایالات متحده و اسرائیل و عربستان سعودی متعادل سازیم چه بسا که بتوانیم حتی موازنه را به سمت خود تمایل دهیم چون حرف حق همیشه بر باطل پیروز است، اما مهم آن است همانگونه که موشک هایمان را به دیر الزور رساندیم حرف حق خود را به پایتخت دشمنان برسانیم، ورساندن این حرف نیاز به هزینه کردن و استفاده از نیروهای زبده دارد، مضاف بر اینکه مقامات ما باید رسانه ای های خود را باور داشته باشند.
بعد ما توقع داریم که رسانه های ما بتوانند با سی ان ان رقابت کنند.
اگر ماجراهایی که طی چند سال اخیر برای ایران وکشورهای دیگر منطقه پیش آمده را بررسی کنیم می بینیم همه ضربه ها از طریق رسانه ها به ایران و دیگر کشورها وارد شده و ضعف رسانه ای سبب نابودی برخی کشورها مانند عراق و لیبی و سوریه و افغانستان و یمن و… بوده چون دشمنان توانستند با استفاده از رسانه های خود فضای جامعه جهانی را بر علیه آنها بسیج کنند.
امروزه ما می توانیم با ابزار رسانه ای موازنه قدرت خود در قبال رقبای اصلی مان در جهان یعنی ایالات متحده و اسرائیل و عربستان سعودی متعادل سازیم چه بسا که بتوانیم حتی موازنه را به سمت خود تمایل دهیم چون حرف حق همیشه بر باطل پیروز است، اما مهم آن است همانگونه که موشک هایمان را به دیر الزور رساندیم حرف حق خود را به پایتخت دشمنان برسانیم، ورساندن این حرف نیاز به هزینه کردن و استفاده از نیروهای زبده دارد، مضاف بر اینکه مقامات ما باید رسانه ای های خود را باور داشته باشند.
