به گزارش اسپوتنیک به نقل از باشگاه خبرنگاران پویا- مسعود تجریشی پیش از ظهر امروز در نشست علمی بررسی وضعیت ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: میانگین بارشهای خزر و ارومیه در سال آبی 95-96 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 37 درصد کمتر است که نسبت به بلندمدت نیز شاهد کاهش 17 درصدی بارشها هستیم.
وی افزود: بارشها در پاییز سال گذشته تا حدودی ضعیف بود که البته نمی‌توان موضوع بارشها را به احیای دریاچه ارومیه مختص دانست چرا که دریاچه ارومیه نمی‌تواند فقط از طریق بارندگی پرآب شود و سایر موارد باید مدنظر قرار گیرد.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه در منطقه‌ای خشک قرار گرفته‌ایم نباید بیش اندازه از طبیعت بهره‌برداری کنیم و احیای دریاچه ارومیه نیز فقط منوط به بارشهای سال آبی نخواهد بود و سایر برنامه‌ها همچون آبهای زیرزمینی، کشاورزی، و اقدامات علمی نیز مورد توجه است.
تجریشی خاطرنشان کرد: استفاده بیش از توان اکولوژیک در حوزه آبریز یکی از عوامل اصلی آسیب در دریاچه ارومیه بوده که باید به نوسانات اقلیمی و روان‌آبها نیز توجه ویژه‌ای شود.
وی با بیان اینکه چگونگی استفاده از منابع آب زیرزمینی باید در حوزه دریاچه ارومیه مورد توجه قرار گیرد، اظهار کرد: چگونگی استفاده از آب زیرزمینی و نقش انسان در کشاورزی بسیار مورد توجه است و گاهی نیز سؤال مطرح می‌شود که آیا کشاورزی باید وجود داشته باشد یا خیر که باید پاسخ گفت که کشاورزی باید مورد توجه باشد اما نحوه توسعه پایدار بسیار در این زمینه حائز اهمیت است.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه افزود: نمی‌توانیم تقصیر را گردن کسی بیندازیم اما خودمان مقصر هستیم که نتوانستیم توازن را مورد توجه قرار دهیم؛ در اقتصاد کشاورزی در ازای هر مترمکعب مصرف ارزش مناسب اقتصادی را تولید نکردیم و روند درآمد کشاورزان ما سیر نزولی داشته است.
تجریشی با اشاره به کشاورزی و بهره‌برداری از آب در آذربایجان غربی گفت: کشاورزی در منطقه فقط توانسته 15 درصد به اقتصاد همان منطقه کمک کند و درآمدهای کشاورزان ما از سال 88 تا 92 نیز روند نزولی داشته در صورتی که سطح زیر کشت آب ما افزایش داشته است.
وی ادامه داد: متاسفانه در یک بازده زمانی، دسترسی به آب وجود داشته و کشاورزان ما نیز تصور درستی از استفاده از آب داشته‌اند ما بر روی منابع آب خود براساس توسعه کشاورزی فشار زیادی را وارد آوردیم.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: سیاستهای اقتصادی ما که مبتنی بر افزایش مصرف آب و بیشتر منحصر به توسعه کشت آبی بوده نتوانسته تا ما را به اهداف خود برساند.
تجریشی یادآور شد: متاسفانه آب به طور نسبی مصرف شده و نیروی کشاورزی ما نیز فعالیت لازم را انجام داده اما محصول به دست آمده نتوانسته به اقتصاد ملی کمک کند بنابراین تغییر در نوع کشت یکی از برنامه‌ها محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه برخی اقدامات در حوزه دریاچه ارومیه به صورت علمی دنبال خواهد شد، گفت: حدود 3 هفته دیگر چندین مجموعه بین‌المللی و کارشناسان داخلی و خارجی برای انتقال تجربه نسبت به احیای دریاچه ارومیه در دانشگاه ارومیه حضور پیدا می‌کنند و برنامه‌های کارشناسی به طور کامل پیگیری خواهد شد.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: در این نشست بین‌المللی کارشناسان فائو، دانشگاه هلند و بسیاری از نهادهای علمی برنامه‌های خود را در 5 محور ارائه خواهند داد که نخستین آن مصرف آب و راهکارهای صرفه‌جویی خواهد بود.
وی ادامه داد: راهکار دیگر در این نشست بررسی نحوه کشاورزی و بهره‌برداری از دام است؛ بررسی نوسانات اقلیمی و مطالعات در رابطه با ورودی آب به دریاچه ارومیه نیز یکی دیگر از محورها محسوب می‌شود.
تجریشی تصریح کرد: اقدام بعدی که در این نشست مورد توجه قرار داد بحث معیشت و اقتصاد دریاچه ارومیه است چرا که معیشت مردم با احیای دریاچه گره خورده و باید این مهم نیز به طول کامل دنبال شود.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: چگونگی کشاورزی و انتقال تجربه‌های بین‌المللی به همراه ظرفیت‌سازی برای نیروی انسانی نیز یکی دیگر از محورهای این نشست بین‌المللی است که با حضور 150 کارشناس بین‌المللی تبیین خواهد شد و نقشه راه 4 سال آینده در حوزه دریاچه ارومیه طراحی می‌شود.
تجریشی با بیان اینکه همه ساله باید تخصیص آب دریاچه ارومیه از جانب وزارت نیرو تعیین شود، گفت: متاسفانه این تخصیص آب در سال آبی 95-96 هنوز از سوی وزارت نیرو مشخص نشده است.
وی تصریح کرد: قرار بر این بوده تا در سال حدود 2600 میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه داده شود اما در سال گذشته 319 میلیون مترمکعب آب و از سدهای بوکان، زولا، مهاباد و شهرچای داده شده است که البته این رقم با 2600 میلیون مترمکعب آب متفاوت است.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: در سال گذشته یک و چهار دهم میلیارد متر مکعب آب به دریاچه ارومیه داده شد که البته بیش از تعهد بود اما این روند امسال انجام نگرفته است. که می‌توان بخشی از آن را به بارندگی‌ها مرتبط دانست.
تجریشی تاکید کرد: از زمان شروع فعالیت حق‌آبه خود را دریافت کرده‌ایم اما اگر دریاچه سهم خود را به طور کامل بگیرد شرایط و اوضاع احیای آن بهتر خواهد شد.
وی تصریح کرد: مسئولان اجرایی باید به این مهم توجه کنند که دریاچه مانند اقتصاد حق‌آبه کشاورزان موجودی زنده محسوب می‌شود و برنامه‌های مدنظر برای آن باید به طور کامل انجام و سهم حق‌آبه آن کم نشود.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: رقم بدست آمده برای 2600 میلیون متر مکعب آب از نظر علمی و براساس مطالعات 20 سال اخیر محاسبه شده است و امیدواریم تخصیص حق‌آبه مورد اهتمام واقع شود چرا که تخصیص سنگ بنای حقوقی است و این تخصیص نیز فقط زیر نظر وزارت نیرو خواهد بود.
تجریشی وظیفه ستاد احیای دریاچه ارومیه را مطالعه علمی برای نجات دریاچه دانست و گفت: بخش اول فعالیت‌های ما مطالعه و طراحی برای نجات دریاچه ارومیه بوده و بخش دیگر به نظارت و پایش بر عملکرد اجرایی بازمی‌گردد که اعتراض ما نسبت به برخی اقدامات هم نسبت به پایش مطرح می‌شود و این حکومتی نیست.
وی افزود: متاسفانه دستگاه‌ها، به قول خود در احیای دریاچه ارومیه عمل نکردند و بهانه آنها نیز موضوعات مالی و بودجه‌ای بوده است.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه کشاورزی در کنار دریاچه ارومیه برای قشر کشاورزان اهمیت معیشتی دارد، گفت: 75 درصد اراضی کشاورزی حوزه آبریز دریاچه ارومیه زیر 5 هکتار است و 25 درصد کشاورزان کمتر از یک هکتار زمین دارند که این نشان دهنده کشاورزی معیشتی است و آنها نیز برای بهره‌برداری از آب توجه کنند.
وی افزود: متاسفانه 90 درصد آب را کشاورزان مصرف می‌کنند که البته تنها 30 درصد اشتغال ایجاد کرده و باید کارهای مطالعاتی برای بهبود این وضعیت انجام بگیرد. چرا که اگر اقتصاد مبتنی بر مصرف آب بهبود پیدا نکند نمی‌توانیم بین انسان و طبیعت شرایط را بهبود بخشیم.
تجریشی با بیان اینکه قرار است تا یک مرکز تحقیقاتی مشترک میان ایران و استرالیا برای حوزه آب با تمرکز دریاچه ارومیه تشکیل شود، گفت: با یکی از مراکز ملبورن توافق شده تا در این حوزه از کارهای مطالعاتی آنها بهره گرفته شود چرا که این کشور نیز شرایطی همچون دریاچه ارومیه را تجربه کرده و آن را بهبود بخشیده است.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه تاکید کرد: قرار است تجربه علمی استرالیایی‌ها به طور کامل به کشور منتقل شود و از آن در راستای بهبود احیای دریاچه ارومیه بهره‌برداری کنیم.
وی به وضعیت بودجه‌ای برای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: در ارتباط با بودجه وضعیت مطلوبی را نداشته‌ایم اما به لحاظ اعتبارات بخشی از منابع مالی خود را از طریق صندوق توسعه و ماده 1012 تامین کرده‌ایم.
تجریشی خاطرنشان کرد: در سال 95 میزان اعتبار ما 1120 میلیارد تومان بوده که فقط 300 میلیارد تومان آن داده شده و آن هم اعتباراتی است که از محل صندوق توسعه ملی پرداخت شد.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: به لحاظ بودجه‌ای با مشکلاتی دست به گریبان هستیم که امیدواریم اعتبارات به طور کامل تخصیص پیدا کند تا شاهد بهبود وضعیت احیای دریاچه ارومیه باشیم و این وضعیت در سالهای 93 و 94 نیز تا حدودی ایجاد شد.
تجریشی درباره وضعیت کنونی دریاچه ارومیه و اقدامات انجام شده در این حوزه اظهار کرد: نخستین هدف ما تثبیت دریاچه ارومیه بود چرا که از سال 72 تا 92 سالانه 40 سانت آب را از دست می‌دادیم بنابراین اولویت هدف را بر تثبیت قرار دادیم.
وی افزود: به دنبال این بودیم تا وضعیت دریاچه ارومیه در سال 93 و 94 وخیم‌تر نشود که به همین منظور به شرایط تثبیت دست یافتیم و در حال حاضر سطح دریاچه ارومیه نیز 2300 کیلومتر مربع است.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: در 14 فروردین 96 نسبت به مدت مشابه سال گذشته فقط یک سانت تراز ما کاهش یافته است و حتی نسبت به مدت مشابه سال 94 این تراز 7 سانت بیشتر شده است.
تجریشی با بیان اینکه در حال حاضر سطح دریاچه ارومیه 2300 کیلومتر مربع است، گفت: اگر بودجه لازم تامین نشود و اقدامات مورد توجه نیز به اجرا درنیاید این سطح دریاچه ارومیه در سال آبی 95 و 96 یعنی در ماه‌های آتی به کمتر از 1500 کیلومتر مربع می‌رسد.
وی افزود: عمق 60 درصد دریاچه ارومیه کمتر از 60 سانت است اما اگر برنامه‌ها انجام نشود، 86 سانت نسبت به برنامه هدفگذاری شده عقب خواهیم افتاد.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه در حال حاضر پروژه‌های برای احیای دریاچه ارومیه اولویت‌بندی شده است، گفت: یکی از مهمترین برنامه‌ها شناسایی کانونهای غبار و مهار آنها است که این مهم امسال انجام خواهد گرفت.
تجریشی افزود: سعی می‌کنیم تا برای برخی پروژه‌ها همچون کنترل غبار صددرصد منابع را اختصاص دهیم چرا که این مسئله به سلامت مردم توجه دارد.
وی چشم‌انداز احیای دریاچه ارومیه را سال 1402 دانست و گفت: برای احیای دریاچه ارومیه همه دستگاه‌ها، مردم، کارشناسان و دلسوزان باید فعالیت کنند.
