گزارش و تحلیل

کانال آبی ترانس ایرانی، باخت یا برد؟

© Photo / Flickr/ ESAСнимок Каспийского моря, сделанный спутником Европейского космического агентства Proba V. Внизу изображения - заснеженные пики горной системы Эльбрус
Снимок Каспийского моря, сделанный спутником Европейского космического агентства Proba V. Внизу изображения - заснеженные пики горной системы Эльбрус - اسپوتنیک ایران
اشتراک
پیوست دادن دریای خزر با خلیج فارس توسط کانال، ایدۀ جسور و با جرأتی اواخر قرن هفده بود که امروز بازهم بحث داغ و جان گرفته اقتصاددانان،زیست شناسان و کارشناسان علوم سیاسی شده است.

اولین دفعه مفکوره عملی کردن پروژه در مرز قرون نوزده و بیست ظهور کرد.
تحلیلگر آلکساندر فیرسوف خاطر نشان کرده است که "بر اساس کار بزرگ تحقیقی امپراتری روسیه و ایران وقت به نتیجه رسیدند که کندن و کشیدن 700 کیلومتر راه آبی،واقعبینانه و عملی است ولی طرفین نتوانستند بر سر وضعیت حقوقی آن به توافق برسند. مذاکرات با بن بست روبروشده و بحران طولانی سیاسی ایران را تا سال 1925 با سقوط سلسله قاجار و با کسب قدرت سلطنت پهلوی فرا گرفت".
آشکار است که پروژه دو باره زنده شده ای که توسط کارشناسان 7 میلیارد دلار تخمین زده می شد، بر منافع همه کشورهای همجوار دریای خزر ارتباط دارد و برخورد آنان با این موضوع یکسان نیست.

پروژه احداث کانال ارتباطی قابل کشتیرانی خزر-خلیج فارس - اسپوتنیک ایران
پروژه احداث کانال ارتباطی قابل کشتیرانی "خزر-خلیج فارس"
سلطانبِک سلطانقالیوف، کارشناس علوم سیاسی جمهوری قزاقستان در سایت ZAKON.kz قید می کند که "الحاق قزاقستان به پروژه ساخت کانال دریای خزر و خلیج فارس پیش از همه میتوان به عنوان پیروزی دستگاه دیپلماسی ایران در حوزه سیاست خارجی ارزیابی کرد زیرا دولت ایران برای نمایش شفافیت در بخش همکاری بین المللی نیازمند این پروژه است. با در نظر داشت امکانات ورود سریع برای همه کشورهای همجوار دریای خزر به بازار عظیم شبه جزایر عربستان و هندوستان که امروز و در دورنمای میان مدت روابط دوستانه با ایران خواهند داشت، ظرفیت اقتصادی کانال ماورای قاره بی اندازه است".
ولی از سوی دیگر، ایلگار ولیزاده، رئیس انجمن کارشناسان علوم سیاسی موسوم به "قفقاز جنوبی" بیشتر به ساخت کانال تردید و مشکوک است. وی تذکر می گردد که باید زیان و ضرر احتمالی به طبیعت منطقه از عملی ساختن پروژه فراموش نشود. آقای ولیزاده تأکید می نماید که در صورت کاهش چند متری سطح دریای خزر، امکان جدا و خشک شدن خلیج کارا بوگاز گُل پیش بینی می شود. همزمان گسترش نمکهای کارا بوگاز گُل توسط باد به مساحت بزرگ امکان پذیر است. وضع اکولوژی هم در منطقه خزر و هم در فرامنطقه به صورت چشمگیر وخیم و بر وضعیت جانداران تأثیر گذار شود، جاهای پرورش و تخم ریزی گونه های پرقیمت ماهی مورد تهدید قرار بگیرد.
An Iranian oil tanker is seen floating on the Caspian Sea - اسپوتنیک ایران
آمادگی ایران برای احداث کانال "دریای خزر - خلیج فارس" - قسمت 1
طبق ارزیابی چنگیز اسمایلوف،رئیس کرسی "برنامه ریزی و مدیریت توصعه ثابت"، دانشکده مدیریت دولتی نزد ریاست جمهوری آذربایجان، کانال مذکور باید دارای پهن بیش از 100 متر و حد اقل عمق آن 5 متر باشد. فعالیت چنین کانال در صورت دارا بودن حد اقل 10% جریان آب رودخانه ولگا که 85% خوراندن دریای خزر را تأمین می نماید امکان پذیر است.
لئونید لویتسکی، تحلیلگر روسی در مجله "فدراسیون روسیه امروز" می نویسد:"روسیه به ابعاد هجومی رشد اقتصادی نیازمند است. طی سه قرن، دریای خزر که بزرگترین دریاچه نمکی در جهان می باشد توسط کانالهای ولگا-دُن و بِلومورسک-بالتیک تا دریاهای شمالی و شمالگان رسیده است. یک جریان کشتی خنجری به وجود آمده که منطقه روسیه را از شمال به جنوب به شکل عمودی شکاف نموده است. چیزی نمانده که راه آب تا خلیج فارس و اقیانوس هند تمدید شود. چنین راه دو برابر کوتاه تر، پس در قیاس مسیر سنتی ترکی با تنگه هایش به مراتب ارزان تر خواهد بود.
اقتصادی بودن پروژه ساخت کانال فعلاً مبهم است. مشروع سازی تأیید شده فنی و اقتصادی توسط تهران هنوز بیان نشده است. مطابق اطلاعات کارشناسان و خبرگان ایرانی طول کانال 700 کیلومتر می باشد که از جمله 450 آن از طریق رودخانه های قابل کشتیرانی می گزرد. فقط 250 کیلومتر باید کنده شود که کیلومترهای آن از کوه ها می گزرند. دریای خزر 27-29 متر پایین تر از سطح اقیانوس جهان قرار گرفته نیازی به سیستم دروازه های متصل دارد. مشکلات زیاد فنی و اکولوژی در پیش است. برای موشکافی مفصل و جلوگیری از عواقب منفی بخصوص، تکرار نکردن سرنوشت و بلای دریای آرال وقت کافی در پیش است".

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала