گزارش و تحلیل

زمان مرزبندی بین تاجیکستان و قرقیزستان فرا رسیده

© Fotolia / ChiccoDodiFCتعیین مرزها
تعیین مرزها - اسپوتنیک ایران
اشتراک
در تاجیکستان سخنانی راجع به کم شدن تعداد درگیریها در مرزهای این کشور با قرقیزستان به گوش می ¬رسد.

در دوشنبه این اتفاق را به فال نیک گرفته و می گویند که با گفتمان بسیاری از اختلافات قدیمی دو کشور به پایان می رسد. امروز طرفین مسایل مربوط به دره فرغانه بین دو کشور را حل و فصل می کنند. اما واقع دوشنبه و بیشکک می توانند به نتایج مثبتی دست پیدا کنند؟ حلیم فسخوالدینوف خبرنگار رادیو اسپوتنیک در دوشنبه به تفسیر این خبر می پردازد. وی می گوید: «مرزهای دو کشور به طور رسمی در حدود 970 کیلومتر است. 519 کیلومتر از مرزها جای اختلاف ندارد. از زمان شروع کار کمیسیون مشترک دو کشور در سال 2002، بر سر مناطق واقع در طول باکتن در قرقیزستان و منطقه سغد در تاجیکستان بحث و گفتگوها ادامه دارند. این مباحثات و مناظرات به راحتی پایان می پذیرند. در برخی نقاط مسکونی، خانه های مردم شبیه به شطرنج است. نعمت میرسعیدوف سیاست پرداز تاجیک و کارشناس مسایل مرزی در آسیای مرکزی با اشاره به این موضوع می گوید: «قرقیزها و تاجیک ها در بسیاری نقاط کنارهم زندگی می کنند. حتی در برخی نقاط قرقیزها و تاجیک ها در یک نقطه اما در خیابان های مختلف زندگی می کنند. نمی توان مرز مشخصی بین آنها کشید».

کارشناس ما می گوید که گفتگوها حول منطقه مورد اختلاف در دو جمهوری از دوره شوروی باقی مانده است. پس از فروپاشی شوروی و زمانی که سال 1924 جمهوری ها مرزهای خود را مشخص می کردند، برخی از اصول علامت گذاری ارضی را رعایت نکردند. در آن زمان گروه های قومی و وابستگی ها را در نظر نگرفتند. حتی مساله وابستگی قرقیزها و یا تاجیک ها را مورد توجه قرار ندادند. در نهایت کمیسیون اجازه داد که مرزها با پیچ و خم مشخص شوند. تمام این مسایل در زمان شوروی بی اهمیت بودند. در آن زمان، زمین ها از یک دست به دست دیگر واگذار می شدند و توافق بین مدیران تعاونی ها کفایت می کرد. اما امروز طرفین در سطح حکومت ها با هم اختلاف پیدا کرده اند و نمی توانند مشکل را حل کنند. در جریان مذاکرات نیز بر نقشه سال های مختلف استناد می کنند.

نعمت میر سعیدوف می گوید: «یک طرف نقشه سال ها پیش را می آورد و طرف دیگر نقشه سال های جدید را روی میز می گذارد. به همین خاطر مساله پیچیده تر می شود. مردمی که بعد از کسب استقلال جمهوری در این منطقه ساکن شدند، شروع به مبارزه بر سر زمین کردند و مشکل تقسیم آب پیش آمد. شرایط پیچیده ای است».

بحث ها بر سر منابع طبیعی دو کشور معمولا به ضد و خورد بین ساکنین منطقه می انجامد. طبق آمار رسمی، طی مدت سه سال در منطقه مرزی تاجیکستان و قرقیزستان 78 مورد درگیری رخ داده است. امسال به قدری تنش ها بالا گرفت که در عرض یک سال 9 مورد درگیری جدی به ثبت رسیده است. اما حتی وقوع یک مورد درگیری هم می تواند بر گفتگوها خط بطلان بکشد. سلامت آلامانوف رییس انجمن جغرافیایی قرقیزستان و عضو حاضر در مذاکرات متعدد بر سر مرزهای دو کشور می گوید: «در هر مورد درگیری، صدها نفر جمع می شوند. حتی در جشن ها این تعداد حضور ندارند، اما برای دعوا حاضرند. برخی افراد نیز دیگران را تحریک می کنند. من به ارگان های ذی صلاح پیشنهاد می کنم که این افراد را پیدا کنند. باید آنها را از ریشه برکند تا این مردم که قرن ها با هم زندگی و کشاورزی کرده اند را علیه هم تحریک نکنند.»

به اعتقاد کارشناسان، یکی از دلایل مذاکرات تاجیکستان و قرقیزستان درباره مرزهاتغییر مدیران کمیسیون مشترک است. سلامت آلامانوف می گوید: «در کشورهای ما مد شده که هر شش ماه یک بار روسای هیات ها را عوض کنند. این روسا فرصت نمی کنند مساله را به طور عمیق بررسی کنند. در عرض شش ماه چه کار می توان کرد. وقتی شخصی سر میز مذاکره نشسته، کاغذها را ورق می زند. بلکه باید بتواند صحبت کند. باید از همه مطالب موجود بهترین آنها را انتخاب کرده و به همسایه پیشنهاد کند. قبل از شروع مذاکرات بر سر مرزها، در مدت دو سال ساز و کار را آماده می کنند. تعداد زیادی سند آماده می شود و موضوعات مذاکره را مشخص می کنند. حالا این مکانیزم متوقف شده است».

مقامات رسمی بیشکک و دوشنبه چندین مرتبه درباره ضرورت تعیین مرزها صحبت کرده اند. طرفین اطمینان دارند که این کار از تنش ها در مناطق مرزی کم می کند. کارشناسان غیردولتی چند شیوه برای مرزبندی مشخص کرده اند. برخی از کارشناسان به دولت ها پیشنهاد می کنند که مساله تبادل مناطقه را طرح کرده و برخی دیگر به ایجاد منطقه آزاد اقتصادی در مناطق مورد اختلاف اشاره می کنند. پیشنهادات غیرمعمول هستند. به عنوان مثال، می گویند که بهتر است خط کشی کرده و افراد را به داخل کشورهای خود کوچ دهند. امسال تاجیکستان و قرقیزستان حتی نتوانستند روی یک سانتیمتر هم توافق کنند. مذاکرات در سال آینده ادامه خواهد داشت. 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала