گزارش و تحلیل

کنفرانس خاور نزدیک در قبرس

© Fotolia / Megastockerقبرس
قبرس - اسپوتنیک ایران
اشتراک
آیاالریاض و تهران به نشستن پشت یک میز رضایت خواهند داد.

اواخر هفته گذشته کنفرانس  بین المللی در نیکوزیا، پایتخت قبرس  برگزار شد که توسط انستیتوی بین المللی  پژوهش های  استراتژیک لندن  تحت عنوان «  ژئوپلیتیک، مسائل هسته ای و  خاور نزدیک» سازماندهی شده بود.

متخصصان  کشورهای خاور نزدیک و دیگر اقصی و نقاط جهان در کار این کنفرانس شرکت داشتند.  کارشناسان سیاسی از ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی،  لبنان، اردن  و  قبرس، ایتالیا ، سوئیس ، آمریکا، لهستان، اطریش و روسیه  به بحث در باره  مسائل داغی پرداختند  که امروزه  در مقابل جامعه جهانی  در خاور نزدیک سر بلند کرده اند.  در کنفرانس قبرس  به چه مسائلی توجه شد؟

  ولادیمیر ساژین یکی از شرکت کنندگان این کنفرانس در این خصوص گفت: بدون شک موضوع اصلی کنفرانس، سوریه  و  وضعیت  شکل گرفته  پیرامون  آن کشور بود.  از  طرف تمام  شرکت کنندگان کنفرانس، اوضاع در سوریه دشوار و بغرنج  اعلام شد که ممکن است به یک جنگ منطقه ای  فرا روید.  شرکت کنندگان  کنفرانس  دخالت  بازیگران خارجی در  جنگ داخلی سوریه را مورد  تأیید قرار دادند.

 یکی از دلایل اصلی  بروز این مسأله  —  اشغال  بخش اعظم  خاک سوریه توسط  گروهبندی تروریستی « دولت اسلامی» (داعش)  اعلام شد.  داعش برای کل جهان  خطرناک است.  تمام شرکت کنندگان کنفرانس این موضوع را تأیید کردند.  اما  شرکت کنندگان  و  کشورهای مختلفی  که تا حدودی  به درگیری سوریه جلب شده اند  از دیدگاه  واحدی در باره  بعضی از مسائل برخوردار نبودند.  مثلا  کارشناسان عربی و  غربی (  به غیر از قبرس و ایتالیا)  نظر مساعدی نسبت به عملیات روسیه  و ایران بر علیه «داعش»  به طرفداری از اسد  ابراز نکردند.   موضوع اصلی  اختلاف نظر،  نقش رئیس جمهور  اسد  در ساختارهای دولتی   دوره گذار بود.  اکثر کارشناسان حفظ مقام اسد  به عنوان رئیس جمهور  و یا  حتی یکی از شرکت کنندگان  در دولت انتقالی  را غیر قابل قبول نامیدند.  سنگ مانع  در  راه  رفع بحران سوریه درهمین جا  نهفته است.

 بحران جاری سوریه —  مقابله  شیعیان و سنی ها —  تأثیر مخرب خود را بر  فرایندهای پیچیده  داخلی در یمن می گذارد.  در این رابطه بین شرکت کنندگان ایرانی و  سعودی کنفرانس بحث داغی  در گرفت.

کارشناسان شرکت کننده در  کنفرانس  نسبت به  آینده عراق و  لیبی ابراز نگرانی کردند که مثل سوریه  به نقطه  فروپاشی نزدیک تر می شوند.

واقعا هم   در حال حاضر،  در  فضای  بزرگ خاور  نزدیک —  از مغرب تا مشرق —  بازی دشوار و پیچیده ای با شرکت آمریکا، روسیه،  اتحادیه اروپا  و عربستان سعودی  با  متحدان  آنها، ترکیه و اسرائیل جریان دارد.

متأسفانه  هنوز  نمی توان گفت که در خاور نزدیک نقاط  منافع مشترک  و پایه و اساس  جدی برای همکاری  ایجاد شده تا به تحکیم اعتماد  مساعدت کند.  در کنفرانس قبرس از این موضوع نیز  صحبت شد.

اما از تجربه حل و فصل  مسأله هسته ای ایران  می توان برای حل و فصل  مسائل  بحث بر انگیز خاور نزدیک و بحران سوریه، استفاده کرد.

 حسن روحانی رئیس جمهور ایران  با سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل  متذکر شد که  تعامل سازنده  طرفین (  ایران و گروه « 1+5» — پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) که در جریان  طراحی موافقت نامه  در باره برنامه هسته ای ایران به نمایش گذاشته شد  و مذاکره کنندگان  از   مبادی و اصول  خود عقب نشینی نکردند و سعی نکردند  طرف مقابل را شکست بدهند  و برای رسیدن به  سازش تلاش ورزیدند  می تواند سرمشقی برای  حل و فصل  درگیری سوریه بشود.

 فدریک  موگِرینی نماینده عالی  اتحادیه اروپا  در امور خارجه  و امنیت اعلام نمود  که از  فرمات « گروه شش»  و ایران  می توان در آینده نیز  در کارهای دیپلماتیکی برای  حل و فصل مسائل در سراسر جهان استفاده کرد،  از جمله رفع بحران سوریه.

این اندیشه صحیح  از سوی کارشناسان  در  همایش نیکوزیا مورد  حمایت قرار گرفت.  در عین حال، « گروه شش» باید « گروه هفت» شود و تهران نیز به آن اضافه شود.  « گروه هفت» در صورت   شکلگیری، می توانست  به بهترین وجه  مسائل  خاور نزدیک و  میانه  از جمله مسأله سوریه را حل و فصل کند.  به عنوان مثال، بازیگران در سوریه زیاد هستند و گردآوردن آنها فوق العاده دشوار است، اما هسته  مذاکرات می توانست « گروه هفت» باشد.  این گروه می توانست  تمام طرفین ذینفع — اسد و  گروهبندی های  اسلامی- به غیر از  گروهبندی هایی که رسما تروریستی  اعلام شده اند را  گردهم آورد. البته   برای ایجاد توازن باید از  عربستان سعودی و ترکیه  نیز دعوت شود و از « گروه 9» صحبت شود. اما معلوم نیست که آیا الریاض  و  تهران به  نشستن در پشت یک میز رضایت خواهند داد. بهرحال  تقریبا تمام  شرکت کنندگان  کنفرانس قبرس، گفتگوی مستقیم  بین ایران و عربستان سعودی  را ضروری می دانند.  با  حمایت عملی  این ایده از سوی گروه « شش»  می توان  به نتایج  مثبتی رسید.

آیا این اقدامات به  تحکیم اعتماد   و تشکیل  نقاط منافع مشترک  و امکان همکاری  در حل و فصل بحران سوریه  و دیگر مسائل خاور نزدیک  خواهد انجامید؟  با وجود اینکه  در  دیدار  کارشناسان خاور نزدیک  تبادل عقاید  انجام شد  که به درک  و ارزیابی  دیدگاه های  مخالفان و تلاش برای  یافتن  نکات مشترک برای  حل و فصل بحران  های خاور نزدیک  مساعدت کرد،  متأسفانه این سوال  در کنفرانس قبرس  بی جواب ماند.

آینده نشان خواهد داد نتیجه  چه خواهد بود.  هر چند پیش بینی  حوادث در خاور نزدیک  حتی برای یک روز بسیار مخاطره آمیز است.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала