نیروهای کرد سوریه اعلام کردند که نیروی هوایی ترکیه واحدهای آنها را مکررا در امتداد مرزها مورد هدف حمله قرار داده‌اند. این موضوع از سوی سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه واقع در بریتانیا مطرح شده است، اما معمولا گزارش‌های سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه از طرف منابع معتبر دنیا تایید نمی‌شود، چراکه امکان فعالیت خبری آزاد خبرگزاری‌ها در سوریه وجود ندارد. طبیعتا دولت ترکیه خبر حمله هدفمند به مواضع کردها در شمال سوریه را تکذیب کرد، و سخنگوی دولت ترکیه در این باره گفت که هدف عملیات نظامی ارتش این کشور در سوریه مواضع جریان تروریستی "داعش" در عراق و مواضع حزب کارگران کردستان پ ک ک بوده است.
سمیه پسندیده- تحلیل گر سرویس سیاسی در خصوص ادعای حمله هوایی ترکیه به نیروهای کرد، که از سوی سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه واقع در بریتانیاعلام شده، به گفتگو با اردشیر پشنگ- پژوهشگر مسائل خاورمیانه و کردها پرداخت. در فایل صوتی امکان دسترسی به گفتگوبه صورت کامل وجود دارد.
حملات ترکیه به کردها در شمال سوریه یکی از بحثهای روز به شمار می آید، و وزارت خارجه ترکیه اعلام کرده است که این حملات اهداف دوگانه دارد: یعنی از یک سو مواضع داعش را مورد هدف قرار داده و از سوی دیگر علیه نیروهای نزدیک به پ ک ک آتش گشوده است. اما اینطور که اخبار محلی و شاهدان می گویند نوک پیکان حملات ترکیه عمدتا به سوی کردهاست و مواضع داعش کمتر مورد حمله قرار گرفته است. مسئله قابل تامل در این بین عدم وجود شواهد دقیق از آنچه که حملات داعش به پاسگاه ترکیه ای نزدیک مرز سوریه خوانده شده و بهانه ای برای حمله ترکیه به مواضع داعش بود. پیش از این و بخصوص طی دو سال اخیر با توجه به نحوه رفتار مقامات ترکیه در قبال داعش بخصوص در مساله «کوبانی» چه در رسانه ها و چه در میان برخی از چهره های دیپلماتیک و سیاسی، این اتهام به آنها وارد گردید که ترکیه عامدانه و یا دست کم بطور ناخواسته به محلی برای ترانزیت و کمک به نیروهای داعش تبدیل شده است. بنابراین در چنین فضایی موضوع حمله داعش به ترکیه خود مسئله قابل تاملی می باشد.
متعاقب آن از یکسو مشاهده می کنیم که دولت ترکیه تحت رهبری اردوغان در یک اقدام به نظر می رسد از قبل برنامه ریزی شده در داخل کشور اقدام به بازداشتهای گسترده و ایجاد فضای سنگین امنیتی کرده و از سوی دیگر به صورت محدود و هوایی حملاتی را به سوی برخی پایگاههای داعش و به صورت گسترده تری به سوی پایگاههای پ ک ک در کوهستان قندیل و سایر مناطق انجام داده اند. حتی گفته شده است که ترکیه ط به مواضع کردهای سوریه که از هم پیمانان ائتلاف بین المللی هستند و در صف مبارزه با داعش که از نیروهای اصلی هستند حمله کرده و این موضوع از سوی ناتو در حال بررسی است.
چرایی این ماجرا را می توان از زاویه های مختلفی مورد بررسی قرار داد، اما آنچه که پیداست مسائل سیاست داخلی ترکیه و مجموعه تحولاتی که طی ماههای اخیر چه در داخل و چه خارج از مرزها به ضرر حزب حاکم ،عدالت و توسعه، بوده، سبب ساز ماجرایی جویی و بحران آفرینی جدید ترکیه شود. عدم دستیابی به اهداف مورد نظر در انتخابات، پیروزی تاریخی کردها برای ورود به پارلمان، نیازمند شدن به ایجاد ائتلاف با احزاب رقیب و مخالف، تداوم حکومت اسد، ضعف بیش از پیش ارتش آزاد، تبدیل شدن کردهای سوریه به مهمترین متحدین ائتلاف بین المللی در شمال این کشور و بستن راه استراتژیک داعش در گری سپی (تل ابیض) و پیشروی به سوی رقه و… همه و همه دست به دست هم دادند تا از فرصت پیش آمده بخواهند فضای جدیدی را ایجاد کنند که طی آن هم کردها را تحت فشار قرار دهند هم شاید انتخابات را تکرار کنند و شانس بیشتری از قبل برای پیروزی بدست آورند و همچنین طرح ایجاد منطقه حائل را هم در مناطق مرزی سوریه در پیش بگیرند.
در همین راستا بسیاری از جمله رهبر حزب جمهوریخواه ترگیه معتقد هستند آنچه که اردوغان با اقدامات فعلی بدنبال آن است صرفاً به دلیل شکست های سیاسی در داخل و تلاش برای جبران آن است. اردوغان میخواهد آراء کردهای ناسیونالیست و حزب جمهوری خواه را جذب نماید و با امنیتی کردن مناطق کردنشین شانس پیروزی دوباره کردها و دستیابی به حداقل ورودی 10 درصدی را کاهش دهد بدین ترتیب پیش بینی می شود با این روند در انتخابات احتمالی و زودهنگام پیش رو در پاییز عدالت وتوسعه خواهد توانست خود را ترمیم ند و اگر کردها نتوانند سهم ورودی 10 درصدی را کسب کنند آنها می توانند نه تنها یک دولت تک حزبی تشکیل دهند بلکه حتی مساله تغییر قانون اساسی از طریق پارلمان را هم مورد تصویب قرار دهند.
تحولات سوریه
ترکیه از روند وقایع طی چهار سال گذشته اصلا رضایت ندارد و همواره خواهان آن بود تا جنگ داخلی در سوریه منجر به تغییر ساختار سیاسی این کشور گردد. چراکه از سویی شاهد حضور قدرتمند بشار اسد در برخی مناطق سوریه هستیم، و از سوی دیگر نیروهای بدیل مانند داعش و جبهه النصره نیروهایی نیستند که قادر باشند در میان مدت و بلند مدت اهداف ترکیه را در سوریه دنبال نمایند. بنابراین تنها ارتش آزاد باقی می ماند که این نیروها هم عملا طی چند سال اخیر به کم اثرترین نیروی اپوزیسیون ضد بشار اسد تبدیل شده اند. اما با طرحی که پنتاگون نیز آن را تایید کرده است، دولتمردان آنکارا به دنبال آن هستند تا کنترل منطقه حائل بین مرز ترکیه و سوریه را به نیروهای ارتش آزاد بسپارند.
میزان تداوم حملات اخیر
به عقیده من حملات اخیر یک مرحله مقطعی خواهد بود، چراکه ورود ترکیه به بحران سوریه عواقب غیر قابل پیش بینی به خصوص از منظر امنیتی برای ترکیه به همراه خواهد داشت و وضعیت اقتصادی را تحت شعاع خود قرار خواهد داد. ترکیه تنها در شرایطی وارد به جنگ با سوریه می شود که یک ائتلاف بین المللی را همراه خود داشته باشد.
دولت ترکیه نسبت به کردها یک موضع پارادوکسیکال دارد. از یک سو بعد از روی کار آمدن حزب «عدالت و توسعه» تلاش می کند تا به آرامی مسئله کردها را حل نماید، اما از سوی دیگر شاهد هستیم به مانند بسیای دیگ از مسائل این روندها در سیاست داخلی دچار سکته و یا تغییر می شوند، در مورد کردها نیز چنین وضعیتی وجود دارد. به نظر می رسد که بیشتر در تلاش هستند تا آراء حزب ملی گرا و همچنین چپ ها را جذب نمایند، بنابراین درگیری با کردها حداقل در داخل خود ترکیه یک درگیری کوتاه مدت خواهد بود. اگرچه قدرت گرفتن کردها در داخل سوریه برای ترکیه مطلوب نیست و تا به امروز هم به شیوه های مختلف سعی کرده تا جنبش کردها در سوریه را تضعیف نماید و حتی دربالانسی که بین کردها و داعش است، بعضا سیاست خارجی ترکیه به ضرر کردها بوده و اوج آن را در محاصره مرزهای مشترک با کوبانی در زمانیکه سه طرف دیگر مرز کوبانی به دست داعش افتاده بود را مشاهده می کنیم.
خلاصه
خلاصه، برای دولت ترکیه قدرت گیری کردها در سوریه خطر بیشتری نسبت به قدرت گیری داعش دارد و هرچند که امروز در سیاستهای خود بر مبارزه با داعش تاکید می کنند، اما عملا نوک پیکان حملات آنها به سوی کردها چه در شمال عراق و چه در شمال سوریه بود.
سیاست خارجی ترکیه همچنان وضعیت سردرگم خود را حداقل در کوتاه مدت در قبال بحران سوریه حفظ خواهد کرد و در مسائل داخلی در ارتباط با مسائل کردها رفتارهای دوگانه ادامه خواهد یافت و تصمیم گیری های سردرگم دولت و به ویژه شخص اردوغان در این میان بیشتر اثرگذار خواهد بود و تا زمانیکه سرنوشت بحران سوریه مشخص نشود ما شاهد رفتارهای دوگانه از سوی دولت ترکیه خواهیم بود و به طور طبیعی این رفتارها باعث بی ثباتی در منطقه خواهد شد.
