بیست و دوم آوریل ، نیکلای اسپاسکی ، معاون شرکت دولتی " روس اتم " برای گفتگو با بهروز کمالوندی، معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص اجرای توافق مربوط به احداث واحدهای دوم و سوم انرژی نیروگاه اتمی بوشهر به تهران سفر کرد. چشم انداز های همکاری ایران و روسیه در زمینه ی هسته ای چگونه است ؟ ولادیمیر ساژین این مطلب را نقد و بررسی می کند.
سفر آقای اسپاسکی به ایران ، نشان از اجرای عملی پروژه هایی است که در چهارچوب توافق برای ساخت هشت واحد انرژی نیروگاه اتمی بوشهر می باشد ، توافقی که یازدهم نوامبر سال 2014 در مسکو توسط رئیس " روس اتم" سرگی کرینکو و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران امضاء شد. یادآوری می کنیم که این توافق ساخت چهارواحد انرژی را در محوطه ی نیروگاه اتمی بوشهر و چهار واحد در جای دیگر را بررسی می کند. در وهله ی اول دو واحد در بوشهر با امکان توسعه تا واحد چهارم خواهد بود.
نیروگاه اتمی بوشهر عکس قدیمی از نیروگاه نیم‌ساخته‌ی بوشهر (متعلق به حدود سال ۱۹۷۷). pic.twitter.com/Is5YqpZwIv
— ققنوس (@Phoenix_Mehr) 4 апреля 2015
همانطور که بهروز کمالوندی خاطر نشان نمود در مذاکرات با آقای اسپاسکی ، مسائل همکاری مرتبط با ساخت دو واحد انرژی جدید در بوشهر بحث و بررسی می شود. اجرای آنها سال دیگر آغاز خواهد شد.
احداث واحد دوم انرژی نیروگاه اتمی بوشهر هشت سال طول خواهد کشید. دو سال بعد از آغاز ساخت واحد دوم روسیه برای احداث واحد سوم اقدام خواهد کرد که همچنین هشت سال زمان لازم دارد. درواقع ده سال دیگر ایران سه رآکتور هسته ای با قدرت کلی 3000 مگاوات خواهد داشت.
مخالفان هسته ای ایران اغلب می گوید: چرا چنین کشوری با منابع عظیم نفت و گاز طبیعی که برای تولید انرژی برق می توان استفاده کرد باید انرژی اتمی خود را بسط و توسعه دهد؟ پاسخ به این پرسش سال ها پیش توسط شیمی دان برجسته ی روسی ، طراح جدول تناوبی عناصر دیمیتری مندلیف ارائه شد. وی گفت: " گرم کردن اجاق با نفت ، گرم کردن آن با پول است." یعنی نباید با سوزاندن نفت و گاز انرژی برق تولید کرد بلکه برای شیمی و ساخت مواد مصنوعی لازمند. در واقع ایران به این منظور توانایی تغییرجهت در غنای هیدروکربنی خود را دارد و مازاد را با سود بالا صادر می کند. تمام این کارها تنها پس از ایجاد زیرساخت های قدرتمند انرژی صلح آمیز هسته ای ممکن است و اکنون در ایران با کمک روسیه این انرژی وجود دارد.
ولادیمیر یوسیف تحلیل گر روسی می گوید:
نیروگاه های اتمی در بیشتر از 30 کشور جهان وجود دارند. در آمریکا 104 رآکتور ، 20 درصد نیاز برق کشور را تامین می کنند. نیروگاه انرژی اتمی فرانسه تقریبا 75 درصد از نیاز برق کشور را می دهد. در بسیاری از کشورهای دیگر سهم انرژی دریافتی از نیروگاه انرژی اتمی از 20 تا 60 درصد است.
در مسئله ی شکل گیری زیرساختهای انرژی هسته ای ، ایران کاملا عملگراست. ایجاد قدرت انرژی هسته ای صلح آمیز ، انگیزه ی موثری برای توسعه ی صنایع با تکنولوژی های پیشرفته ی مرتبط می دهد و تعداد زیادی از متخصصین و سازمان ها را به سمت پروژه جذب خواهد کرد.
به سخنان ولادیمیر یوسیف می افزاییم که طرف روسی آماده سازی متخصصین ایرانی را برای کار در واحد های جدید انرژی تضمین می کند.
نیروگاه اتمی #بوشهر پروژه برتر هسته‌ای سال ۲۰۱۴ انتخاب شد #Iran http://t.co/I9mvQwlH4g pic.twitter.com/21TfBMDOM7
— Hossein Dalirian (@HosseinDalirian) 12 февраля 2015
لازم است چند نکته تاکید شود. اولا در بوشهر دو واحد انرژی کامل شده با رآکتورهای نسل جدید " 3 مثبت" قرار می گیرند که از تمامی سیستم های لازم امنیتی برخوردارند.
ثانیا ، ساخت واحدها تحت کنترل کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی است ، دست در دست این آژانس که کار مرتبط را بر اساس قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای و رژیم عدم توسعه ی مواد هسته ای ضمانت می کند. سوخت هسته ای برای به روز سازی نیروگاه اتمی بوشهر در طول چرخه ی حیات آن توسط طرف روسی تولید خواهد شد. سوخت هسته ای تولید شده برای بازفرآوری وذخیره سازی به روسیه برگردانده می شود.
سوما ، فن آوری استفاده شده طی احداث واحد های انرژی جدید ، برپایه ی رآکتورهای آب سبک خواهد بود و استفاده ی آنها مطلقا برای اهداف نظامی نیست.
بدین ترتیب طرح های مشترک روسیه و ایران در زمینه ی انرژی هسته ای صلح آمیز بزرگ و وسیع است.
وجود آنها به فرایند ایجاد شرکت ها ، کمپانی ها و سازمان های بزرگ و متوسط و خرد دو کشور منجر می گردد. و این امر بدون شک به طور مثبت در فضای کاری وتجاری دو کشور تاثیر خواهد داشت و سکوی پرتابی برای صعود ارتباطات اقتصادی- تجاری روسیه و ایران می شود که اکنون متاسفانه در سطح بسیار پایینی قرار دارد.
