— خوب ، در خصوص ایران توافق کردید، اروپاییان به نظر می رسد که خوشحالند و حتی به خاطر حضور مثبت روسیه قدردان هم هستند. اما درون روسیه می گویند که همه چیز بد است ، حالا ایران گاز خواهد فروخت و ما خودمان به پاهایمان شلیک کرده ایم ، نمی فهمیم چه اتفاقی خواهد افتاد و شاید کمی تا غروب خورشید روسیه در عرصه ی نتایج این مذاکرات با ایران باقی مانده است. واقعا همینطور است؟
— منطق عجیب و غریبی است ، اینکه در منافع توسعه ی اقتصادی روسیه باید رقبای ما را تحت تحریم ها قرار داد یا اینکه کسی آنها را بمباران کند ، همانطور که آمریکا می خواست به ایران حمله کند. این شاید ، موضع افرادی است که ایمان ندارند کشور می تواند از سوراخ سوزن نفت و گاز خارج شود. رئیس جمهور این برنامه را پیش روی ما قرار داد ، دولت همه دستورات لازم را دریافت کرده است و هیچ کس این برنامه را لغو نخواهد کرد ، و در اولویت باقی می ماند. در خصوص وضعیت دقیق بازار گاز ونفت باید بگویم که اولا گاز ونفت ایرانی هیچ وقت از بازار حذف نشده بودند. یادآوری می کنم که هیچ تحریم بین المللی نبود که شورای امنیت و سازمان ملل متحد در ارتباط با نفت ایران وضع کرده باشند. نفت و گاز ایران ، موضوع تحریم های غیر قانونی و یکجانبه ای بود که ایالات متحده و اتحادیه ی اروپا و برخی از متحدینشان مانند استرالیا وضع کرده بودند. اما حتی در ارتباط با این تحریم هایی که نفت ایران را ممنوع می کرد ، چینی ها ، هندی ها و برخی دیگر از کشورها مانند ژاپن ، اگر اشتباه نکنم دوستانه با آمریکا توافق کردند که آنها حجم مشخصی را مطابق با گذشته از ایران بخرند. اما این مقدار را افزایش نخواهند داد یعنی نفت ایرانی هیچ گاه از بازار خارج نشد و کارشناسان احتمال افزایش شدید آن را در بازارهای جهانی بحث و بررسی می کنند و این حجم کمی است. حداقل برای آینده ای بسیار بسیار مشهود و قابل پیش بینی است. گاز ایرانی ، برخلاف نفت متحمل هیچ اقدام سخت گیرانه ای نشد. و سال های طولانی است که گاز ایرانی به ترکیه ارسال می شود. و هر زمستان ، کارشناسان ما درباره ی آن صحبت می کنند ، وقفه ای اتفاق می افتد و ترک ها تقاضای جبران حجم ناکافی گاز ایرانی را مطرح می کنند. برای همین کسی که با دید تجاری به تصمیم گیری در خصوص ایران در این مرحله نگاه می کند ، به نظر من وضعیت حقیقی در بازار هیدروکربن ها را به خوبی ارزیابی نکرده است و مهم تر از همه برضد این رویکرد درست، بلند میشود ، چطور ممکن است که روسیه برنجد چون ایران از زیر بار تحریم ها خارج خواهد شد. برعکس ، اگر صرفا در خصوص منافع اقتصادی بگوییم ما با ایران ، طی این سال ها پایگاه مستحکمی از همکاری ها را ایجاد کرده ایم. و در سال گذشته ، بسته ی گسترده ای از اسناد امضاء شدند که همکاری ما را در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و ساخت قسمت اعظم بلوک نیروگاه انرژی اتمی در ایران هم در میدان بوشهر و هم در میدان های جدید فراهم می آورد این همکاری ها طولانی مدت بوده و بسیار بسیار سود آور است.
— من در ماه ژانویه در ایران بودم و در آنجا همکاران ما بر لغو تحریم ها خیلی حساب می کردند. اما در عین حال اطمینان نداشتند که این اتفاق واقعا بیافتد. شما در خصوص توسعه ی انرژی هسته ای ایران تحت کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی توافق کردید. در آنجا بندهایی هست که به راحتی قابل اثباتند ، بندهایی هستند که به اصطلاح مولفه ی هسته ای اند ، بندهایی که می توان کاملا خودسرانه تفسیر کرد. چقدر این توافق نهاییست و آیا وقفه ای در امضای قرارداد تا سی ام ژوئن نخواهد بود؟
— شما می دانید که درک تفاوت بین توافق ما با ایران در خصوص اتم صلح آمیز — ما یعنی روسیه — و سایرین بسیار مهم است. نه اولین بلوک نیروگاه اتمی بوشهر ، نه سایر بلوک هایی که مجهز می شود و نه نیروگاه برق اتمی در جاهای دیگر ایران ، در خصوص آنچه که توافق ، قرارداد و غیره امضاء شده اند به هیچ وجهی در محدودیت قرار نمی گیرند، محدودیت هایی که شورای امنیت وضع کرده است. طرح های ما و ساخت و سازهای اجرشده تحت هیچ گونه محدودیت یکجانبه ایالات متحده و اتحادیه ی اروپا نخواهد بود. طی مدت مذاکرات ، همکاری دوجانبه ی ما با ایران در خصوص اتم صلح آمیز فراتر از هر گونه کینه توزی هم به صورت قانونی و بین المللی و هم غیر قانونی و یکجانبه بوده است. کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی در هر صورتی طی ساخت نیروگاه برق اتمی خواهد بود. این کاملا صحیح است هم برای ایران و هم برای آنچه که ما در ترکیه و کشورهای اروپایی و در ویتنام انجام خواهیم داد. استانداردهای آژانس بین المللی انرژی اتمی وجود دارند که طی ساخت تاسیسات انرژی اتمی اجرا می شوند. اما این تاسیسات تحت هیچ گونه تحریمی واقع نمی شوند.
— می گویند که توافق شروعی برای مسابقه ی تسلیحاتی در منطقه ی خاور میانه ایجاد کرد ، از آنجا که سایر کشورها ممکن است برای خود چنین ضمانت هایی را تقاضا کنند و حق توسعه ی انرژی اتمی را دریافت نمایند و تحت لوای آن به چیزهای دیگری برسند و…
— هیچ دلیلی برای مسابقه ی تسلیحاتی وجود ندارد. توافق بدست آمده که هنوز باید تنظیم می شود ، مسئله ی ساده ای نیست و حل نشده است برای آنکه شما می دانید این توافق سیاسی چهارچوبی متوسط در محافل مختلف از جمله توسط بسیاری در کنگره ی آمریکا ، در اسرائیل و عربستان سعودی چگونه درک می شود. بنابراین ما هنوز باید به مرحله ای برسیم که این اصول تا یک عدد در قرار داد به زبان بسیار مشخصی ترجمه شوند. اما در هر صورت بسیار امیدوارم، آنچه که حل و فصل شده و آنچه که باید تحقق یابد ، در سند حقوقی که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شده است محقق گردد و هیچ گونه بهانه ای ندهد که بگویند این امر مسابقه ی تسلیحاتی راه می اندازد. برعکس ، این توافق امکان هر گونه جستجو نقاط ضعف را از بین می برد که ابعاد نظامی را در برنامه ی هسته ای ایران آشکار کنند. ایرانی ها به طور سیاسی مسئولیت را بر دوش کشیدند که این امر نبوده و نخواهد بود.
— چشم انداز ایران در سازمان همکاری های شانگهای پس از لغو تحریم ها چگونه خواهد بود؟
— چشم انداز خوبیست. ما طرفدار آن هستیم که در آنها کنار هند و پاکستان قرار بگیرند کشورهایی که تایید شده اند در اجلاس اوفای سازمان همکاری های شانگهای نباید فقط دعوت نامه داده بلکه اسناد را تحویل دهند که مطابق با تقاضاهای آنها ، روند پیوستن هند و پاکستان به سازمان همکاری های شانگهای فراهم شود. در سازمان همکاری های شانگهای زمان طولانی است که بر روی بسته ی اسناد کار می شود ، آنها سه یا چهار عدد هستند ، ضوابط ، وظایف ، لیست توافق ها یی که در چهار چوب سازمان همکاری های شانگهای قرار دارند و کشورهای دیگر باید در واقع این روند را امضاء کرده و تصویب نمایند. و با توجه به اینکه چطور کار با جزئیات توافق مربوط به ایران پیش خواهد رفت ، درصورتی که هیچ گونه شکافی رخ ندهد ، اگر ببینیم که اصول به زبان توافق ترجمه شده اند من شخصا معتقدم (البته من به همراه همتاهای خود در سازمان همکاری های شانگهای) که ما وزرای امور خارجه کاملا می توانیم به روسای جمهور و روسای دول عضو سازمان همکاری های شانگهای این سند را در ارتباط با ایران پیشنهاد دهیم.
— تا چه حد عملیات ها در یمن قانونی ست؟
— اکنون این عملیات ها هیچ گونه پایه و اساس قانونی و بین المللی ندارند. ما البته کمی دلسرد شده ایم ، به عبارت ساده تر اینکه عملیات حتی بدون هیچ گونه مشورتی نه در شورای امنیت و نه بر اساس کانال های دو جانبه شروع شد، ما ارتباط خود با عربستان سعودی و سایر شرکت کنندگان در ائتلاف ارج می نهیم ، آنها با عطف بر گذشته به شورای امنیت رفته و خواستند که آنچه شروع کرده اند تصویب شود. برای ما این کار غیر ممکن است یعنی یه رسمیت شناختن یک طرف در درگیری و طرف دوم در این درگیری را غیر قانونی بدانیم. ما موضع دیگری داریم و اکنون فعالانه با همتاهای سعودی و مصری و سایر کشورهایی که در این عملیات شرکت می کنند کار می کنیم. و از آنها می خواهیم که به مسیر حل و فصل صلح آمیز برگردند و برای آن گام های هر دو طرف درگیر لازم است. حوثی ها باید به عملیاتها در جنوب یمن خاتمه دهند ، اما آنجا عملیات های جنگی به قوت خود باقیست و محدوده های جدیدی اشغال می شوند. این چنین آتش بسی باید بی قید و شرط باشد. ائتلاف باید حمله از هوا را متوقف کند. آن نیروهایی که در زمین با حوثی ها می جنگند نیز باید به آتش بس بپیوندند. پس از آن همه طرفین یمن باید دور میز مذاکره بنشینند. این خارج از توانایی های ما نیست. پایتخت های مشخصی در کشورهای منطقه با جدیت بحث می کنند و نه فقط در کشورهای منطقه که ممکن است برای تمامی طرفین یمن قابل قبول باشند ، و کشورهایی که به بازگشت گفتگو با احتساب ایده های صلح آمیز کمک می کنند ، ایده هایی که توسط شورای همکاری دول عربی خلیج فارس مطرح شد ، تازمانی که خود این شورا عملیات های حمله از هوا را آغاز کند. و دراینجا باید دولت واحد ملی تشکیل شود و باید انتخابات جدیدی برگزار گردد. همه ی ما در نمونه ی اوکراینی با آن روبرو شدیم.
